اجرت المثل چیست؟ و چگونه محاسبه و دریافت می شود؟

اجرت المثل چیست؟ اجرت المثل از دو واژه‌ی اجرت و مثل تشکیل شده است. به معنای این‌که اجرت یک عمل در واقع و در مقایسه با نمونه‌های مشابه به چه میزان است. یکی از مسائلی که ممکن است افراد بر سر آن اختلاف پیدا کنند، قیمت املاک و اموال و یا اجرت تخصص افراد است. هنگامی که طرف مقابل به پرداختن قیمت چیزی یا پرداختن اجرت کار کسی را نادیده بگیرد، مسئله اجرت المثل مطرح می شود. در چنین مواقعی باید بدانید که اجرت المثل چیست.
در صورتی که افراد در چنین وضعیتی قرار گیرند، یکی از طرفین متضرر شده است و هزینه مال یا تخصص او پرداخت نشده است. طبق تعالیم صریح دین اسلام کسی که به شما ضرر رسانده است مسئول پرداختن ضرر است و باید زیان وارد شده را جبران کند. طبق قانون کسی حق این را ندارد که مالی را بدون پرداختن قیمت آن تصرف کند و یا اینکه از تخصص کسی بدون پرداختن اجرت او بهره مند شود. در نتیجه در این مواقع افراد باید از طریق قانون اقدام کنند و خواستار دریافت حق و حقوق خود شوند.

اجرت المثل چیست؟

طبق ماده 336 قانون مدنی اگر کسی بدون اجرت از پیش تعیین شده برای کسی کار کند یا دستورات او را اجرا کند، مشمول دریافت اجرت المثل خواهد بود. اصولا صحبت از اجرت المثل زمانی به میان می‌آید که توافق یا قراردادی میان طرفین وجود نداشته باشد چرا که در این صورت، به مبلغ مندرج در قرارداد که در اصطلاح به آن اجرت‌المسمی (در مقابل اجرت المثل) گفته می‌شود، توجه خواهد شد. البته دریافت اجرت المثل با شرطی همراه است. اجرت المثل در صورتی به فرد تعلق می گیرد که با قصد کار رایگان آن را انجام نداده باشد. اگر اختلافی در بحث اجرت پیش بیاید، فرض بر این است که شخص کار را به رایگان انجام نداده است و هر کس ادعایی خلاف این موضوع دارد بار اثبات این حرف بر دوش اوست. شرط دیگری که برای دریافت اجرت المثل وجود دارد این است که فرد نباید کار را به شکل خودسرانه برای فردی دیگر انجام داده باشد و بعد تقاضای اجرت المثل کند.
یکی از شروط مهم برای دریافت اجرت المثل این است که امر حتما به دستور دیگری انجام شده باشد. این دستور می تواند به شکل صریح و واضح بیان شود و یا اینکه به طور ضمنی به آن اشاره شده باشد.
یکی از نکات مهمی که حتما باید به آن توجه داشت چگونگی تعیین میزان اجرت المثل توسط قاضی شرع است.
اجرت المثل کارها و اموال و تخصص ها یک مقدار از پیش تعیین شده نیستند که در دفاتر قانونی ثبت شده باشند. مقدار اجرت المثل بر حسب اوضاع و احوال وقت توسط قاضی تعیین می شود؛ به این شکل که برای تعیین مقدار اجرت المثل ابتدا کارشناسی برای بررسی وضعیت به محل فرستاده می شود و سپس نتیجه را با قاضی در میان می گذارد.

تفاوت اجرت المثل با اجرت المسمی

اجرت المثل توافق بر مبلغی جهت عوض منافع ملک یا مال و یا تخصص شخص می باشد و به هر مبلغی توافق شود همان مبلغ قطعی بین طرفین است. اما اجرت المثل به نوعی خسارت محسوب می‌شود و به مبلغ اجرت المثل خسارت دیرکرد تعلق نمیگیرد.
چون اجرت المثل به گذشته مربوط می شود برخلاف اجرت المسمی که مطالبه آن منوط به بعد از قرارداد و آینده است، بنابراین مطالبه چیزی که در آینده استفاده نشده در قالب اجرت المثل قانونی نمیباشد.

روش دریافت اجرت المثل چیست؟

بهتر است به منظور حصول نتیجه مطلوب در این دست از مشکلات از دانش یک وکیل استفاده شود زیرا می داند اجرت المثل چیست و یا اینکه حداقل با یک مشاور حقوقی جلسه مشاوره ای به عمل آید تا به اندازه کافی در مورد آن اطلاعات کسب شود و بدانید که اجرت المثل چیست.
باید برای دریافت اجرت المثل یک درخواست دادخواهی تنظیم و به دادسرای محل سکونت ارسال شود، همچنین شواهد و مدارکی دال بر انجام فعلی که اجرت المثل آن پرداخت نشده است جمع آوری و به دادگاه ارائه شود، باید اثبات شود که کار به دستور دیگری انجام شده است. به طور پیشفرض این طور تلقی می شود که کار رایگان انجام نشده است و اثبات عدم درستی آن هم بر عهده شخص مقابل است.

مطالب مشابه: بهترین وکیل در تهران

اجرت المثل چیست؟ اجرت المثل ایام زوجیت به چه معنی است؟

قضیه اجرت المثل ایام زوجیت وقتی مطرح می شود که زن و شوهر قصد خاتمه دادن به زندگی زناشویی و جدا شدن از یکدیگر را داشته باشند. هنگامی که افراد درخواست طلاق خود را به مراجع قانونی ارسال می کنند، زوج و زوجه ادعاهای خود را به میان می آورند و قاضی با بررسی آن ها حقوق هر کدام از افراد را مشخص می کند. سپس اجازه طلاق را صادر می کند.
اجرت ایام زوجیت یکی از مسئله های قدیمی است که علما تا مدت های زیادی بر سر چند و چون آن بحث و اختلاف داشته اند. اجرت المثل ایام زوجیت به این مسئله اشاره دارد که: آیا زوجه باید برای زمانی که در منزل همسر خود یا زوج کارهایی را انجام داده است اجرتی دریافت کند؟
در نهایت پرونده این بحث ها و اختلافات با اضافه شدن تبصره ای به ماده 336 قانون مدنی، بسته شد. بر اساس این قانون زن مستحق این است که بابت تمام کارهایی که در منزل شوهر انجام داده است، مزد یا اجرت خود را دریافت کند.
البته دریافت اجرت المثل زوجه هم با شروطی همراه است. مبلغ اجرت المثل به شرطی به زوجه تعلق می گیرد که کارهایی که انجام داده است بر اساس قانون یا شرع بر عهده او نبوده باشند.
پرسش مهمی که باید در این قسمت به آن پاسخ داده شود این است که وظایف زن برای دریافت اجرت المثل چیست؟ به موجب چه کارهایی زن می تواند اجرت المثل دریافت کند؟ اجرت المثل چیست؟ وظایف بدون حق اجرت المثل چیست؟
طبق قانون و شرع وظیفه زن مبادرت به رابطه زناشویی و رفتار نیک با همسر خود است. زوجه برای انجام دادن این کارها مشمول دریافت اجرت المثل نمی شود.
وظیفه دیگر زن این است که خود را برای همسرش بیاراید و برای انجام دادن آن هم اجرتی دریافت نمی کند.
با وجود این که در کشور ایران انجام دادن کارهای خانه و رسیدگی به امور فرزندان جزو وظایف بی چون و چرای زنان به حساب می آید، اما زن می تواند برای انجام دادن این کارها از همسر خود تقاضای اجرت المثل نماید. انجام دادن این چنین کارهایی که از لحاظ شرعی و قانونی بر زن واجب نیست اما طبق عرف جامعه زنان به انجام دادن آن ها می پردازند شامل اجرت المثل می شود.
همانطور که پیش تر ذکر شد، برای این که فرد مشمول دریافت اجرت المثل باشد، باید یک سری شرایطی را داشته باشد:
اگر زن کارهایی را انجام داده است که شرعا وظیفه او نیست، اجرت المثل به او تعلق می گیرد، این کارها از ابتدا نباید با نیت مجانی بودن انجام گرفته باشند، کارها باید به دستور شوهر انجام گرفته باشند.

روش محاسبه میزان و مبلغ اجرت المثل چیست؟

برای تعیین مقدار اجرت المثل روش های گوناگونی وجود دارد. وظیفه تعیین مقدار اجرت المثل بر عهده قاضی پرونده است که به کارشناس دادگستری ارجاع داده می شود.
معیارهای تاثیرگذار در مقدار اجرت المثل، نوع کار انجام شده و درجه سختی انجام آن و مدت زمان انجام کار است.
پروسه تعیین مبلغ اجرت المثل زمان بر است و اگر کسی برای دریافت آن مبلغ به مراجع قانونی مراجعه کند در زملان کوتاهی قادر نخواهد بود که به اجرت خود دست پیدا کند. دلیل آن ارائه شواهد و مدارک توسط هر دو طرف قضیه است. هر کدام از افراد موضوع هایی را به نفع خودشان ارائه می کنند که قاضی نمی تواند بدون بررسی آن ها رای نهایی را صادر کند.
قاضی پرونده باید با دقت تمام مدارک ارائه شده را بررسی کند و از صحت آن ها اطمینان پیدا کند و در پایان تصمیم نهایی را اتخاذ نماید. بررسی این شواهد باعث زمان بر شدن روند می شود.

در بحث اجرت المثل ایام زوجیت، روش محاسبه اجرت المثل چیست؟

هنگامی که بحث اجرت المثل ایام زوجیت در میان باشد، علاوه بر نکاتی که در بالا آورده شدند، موارد ذیل هم می توانند در میزان اجرت المثلی که به زوجه تعلق می گیرد موثر باشند:
تعداد فرزندان خانوده، برخورداری از خدمت کار یا خادم، میزان تحصیلات دانشگاهی زوجه، وضعیت مالی شوهر، محل زندگی و امکانات زندگی زناشویی، نقل مکان متعدد.

در طلاق توافقی روش محاسبه مبلغ اجرت المثل چیست؟

مبنای طلاق توافقی این است که هر دو طرف زوج و زوجه با رضایت خواستار پایان دادن به زندگی زناشویی خود هستند. اگر هر دو طرف در مورد میزان مبلغ اجرت المثل هم توافق کرده باشند، دیگر نیازی به بررسی قاضی و رای و تصمیم او برای این مبلغ نخواهد بود.
قابل ذکر است که اگر زوجه در موقعیتی باشد که شامل شرایط دوازده گانه درخواست طلاق باشد، ممکن است که مجبور شود از برخی حقوق خود مانند اجرت المثل بگذرد.
بند قانونی صریحی وجود ندارد که طبق آن اگر زن از حقوق خود بگذرد، حکم طلاق توسط قاضی جاری خواهد شود اما این یک روش رایج است تا زن نشان بدهد که حاضر است برای جدایی از مال و اموال بگذرد و با این کار اهمیت موضوع را به قاضی می رساند و سعی دارد با این روش در تنگنا بودن خود را نشان دهد. معمولا اگر شرایط اینطور به نظر نرسد قاضی حکم طلاق را صادر نمی کند.

شروط دوازده گانه ضمن عقد که زوجه می تواند بر حسب آن ها درخواست طلاق نماید بدون دریافت اجرت المثل چیست؟

دفترچه های ازدواجی که در دفترهای ازدواج وجود دارند و ثبت می شوند، دوازده بند را ذکر کرده اند که در صورت حصول آن ها زن می تواند تقاضای طلاق نماید.
البته اگر شوهر بندهای این دفتر را امضا کرده باشد زن می تواند با به وجود آمدن آن ها تقاضای طلاق نماید.
در بند ب دفترهای ازدواج آمده است که شوهر به زن خود وکالت بلاعزل می دهد که در صورت به وجود آمدن شرایطی از طرف شوهر وکیل است و می تواند با مراجعه به دادگاه بعد از این که ادعای خود را ثابت کرد تقاضای طلاق کند. شروط دوازده گانه عقد نکاح شامل موارد زیر است:

1. اگر شوهر به مدت شش ماه از پرداخت نفقه زن خودداری کند و سایر حقوق واجب زن را به مدت شش ماه به جا نیاورد، زن می تواند تقاضای طلاق کند.
2. شرط دیگر عدم حسن رفتار زوج با زوجه است. اگر بد رفتاری شوهر با زن خود به حدی باشد که زن نتواند با او به زندگی ادامه بدهد، می تواند تقاضای طلاق کند.
3. اگر مرد به بیماری خطرناک لاعلاجی مبتلا شود و این بیماری سلامت زن را در معرض تهدید قرار دهد، زن می تواند تقاضای طلاق کند.
4. طبق شرط چهارم اگر مرد دیوانه باشد زن می تواند تقاضای طلاق خود را به ارائه نماید.
5. اگر مرد دارای شغلی باشد که به حیثیت و آبروی زن لطمه بزند و مصالح خانوادگی او را تهدید کند، زن می تواند تقاضای طلاق کند.
6. شرط بعدی که در صورت وقوع آن زن می تواند درخواست طلاق نماید این است که مرد به حداقل پنج سال حبس محکوم شده باشد یا محکوم به پرداخت جزای نقدی شده باشد که به دلیل عدم توانایی در پرداخت آن جزایی برابر با پنج سال حبس برای او اعمال شود.
7. اگر مرد به اعتیاد مضری دچار شود که به موجب آن زن و فرزندان آسیب ببینند زن می تواند از مرد جدا شود.
8. در صورتی که مرد شش ماه متوالی بدون دلیل از زندگی زناشویی غیبت کند زن می تواند بدون حضور شوهر از او طلاق بگیرد.
9. اگر مرد مرتکب جرمی شده باشد و به قطع مجرم شناخته شده باشد و مجازاتی که برای وی در نظر گرفته اند باعث آسیب به حیثیت خانوادگی زن شود، زن می تواند از مرد جدا شود.
10. اگر مرد توانایی بچه دار شدن را نداشته باشد، پس از گذشت پنج سال از زندگی مشترک زن می تواند درخواست طلاق کند.
11. در صورتی که زوج مفقودالاثر شده باشد و تا شش ماه بعد از مراجعه زوجه برای ثبت درخواست طلاق پیدا نشود، زوجه می تواند از او طلاق بگیرد.
12. اگر مرد بدون کسب اجازه از همسر خود اقدام به ازدواج مجدد نماید زن می تواند از او جدا شود.

در بحث اجرت المثل ایام زوجیت، مراحل دریافت اجرت المثل چیست؟

هنگامی که زن و شوهری قصد جدا شدن از یکدیگر و پایان دادن به زندگی زناشویی خود را داشته باشند، زن می تواند با گرفتن وکیل طلاق یا وکیل مهریه دعوای مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت را طرح نماید تا قادر باشد پس از طی مراحل قانونی آن را دریافت کند.
اگر دعوی حقوقی از طرف زوج و وکیل او مبنی بر حق دریافت اجرت المثل مطرح شود و رای دادگاه هم به نفع آن درخواست باشد و وکیل زوجه اجراییه ها را دریافت کرده باشد، اگر زوج اقدام به پرداخت مبلغ اجرت المثل نکند، زوجه می تواند تقاضای جلب زوج را نماید و او را بازداشت نماید.

راه های فرار از اجرت المثل چیست؟

در بالا بیان شد که شرایط تعلق گرفتن اجرت المثل به یک فرد چگونه برقرار خواهد بود.
فرد باید از دستور صریح یا ضمنی دیگری برای انجام کار پیروی کرده باشد و آن کار را هم به قصد رایگان بودن انجام نداده باشد.
بنابر موارد ذکر شده هنگامی که چنین دعوای حقوقی بر سر پرداخت اجرت المثل صورت می گیرد، برای این که ثابت شود پرداخت اجرت المثل نباید انجام گیرد، بایستی مدارکی دال بر عدم برقراری شروط بالا ارائه شوند، یعنی باید ثابت شود که فرد از ابتدا قصد داشته است که کار را به طور رایگان انجام دهد، برای نقض شرط دیگر هم باید ثابت شود که فرد بدون گرفتن دستور و به طور خودسرانه اقدام به انجام آن کار کرده است.

مطالب مشابه: بهترین وکیل در کرج

در بحث اجرت المثل ایام زوجیت راه فرار از اجرت المثل چیست؟

برای این که ثابت شود اجرت المثل به زن تعلق نمی گیرد بایستی ثابت شود که زن با میل خود به انجام کارهایی پرداخته است که وظیفه شرعی او نبوده اند و شوهر دستوری در زمینه به وی نداده است.
قدم بعدی این است که باید اثبات شود کارهایی که انجام شده اند برای دریافت اجرت المثل نبوده اند و به رایگان انجام گرفته اند.
ثابت کردن این که زن وظیفه ای بیش از وظایف شرعی خود را به جا نیاورده است که مشمول دریافت اجرت المثل باشد هم می تواند سبب عدم پردخت اجرت المثل شود، برای این که پرداختن اجرت المثل ساده تر شود زوج می تواند تقاضا کند که مبلغ را به صورت قسطی پرداخت کند. البته این در صورتی است که زوج هیچ مالی نداشته باشد که بتواند اجرت المثل را پرداخت کند.
شرایطی هم وجود دارد که از نظر قانونی با حصول آن ها به زن اجرت المثل تعلق نخواهد گرفت.
یکی از شروط قانونی که باید حاصل شود تا اجرت المثل به زن تعلق گیرد این است که خود زن کسی نباشد که درخواست طلاق را به دادسرا فرستاده است. اگر پرونده طلاقی در میان باشد و شوهر درخواست طلاق را اقامه کرده باشد، اگر زن حکم نشوز گرفته باشد و مرد به دلیل ناشزه بودن او درخواست طلاق خود را مطرح کرده باشد، در این حالت اجرت المثل به زن تعلق نمی گیرد.
در این موقعیت زوجه می تواند برای دریافت نحله اقدام کند.
لغت نحله به معنای بخشش است. دعوای مربوط به طلاق، دادگاه تعیین می کند که مرد مبلغی را به زن بپردازد. پرداخت نحله وابسته به شرایطی است که در ادامه ذکر می شوند:
تنها در صورتی که طلاق به درخواست زوجه صورت نگرفته باشد نحله به او تعلق خواهد گرفت.
نحله در طول زندگی مشترک به زوجه تعلق نخواهد گرفت. تنها در حالتی که زوج درخواست طلاق را به دادگاه ارائه نماید، زوجه می تواند درخواست مطالبه نحله را ارائه نماید، نحله و اجرت المثل دو مقوله مجزا هستند. اگر هر دلیلی باعث شده است که اجرت المثل به زن تعلق نگیرد، امکان دریافت نحله در هر صورت وجود خواهد داشت و زوجه یا وکیل زوجه می تواند درخواست مطالبه نحله را ارائه کند.
بر خلاف اجرت المثل که باید با تحقیقات کارشناس مقدار آن مشخص شود، در تعیین مقدار نحله نیازی به بررسی و کارشناسی نیست. مبلغ نحله بر اساس سال های زندگی زناشویی زوج و زوجه و کارها و وظایف زن در این سال ها با توجه به وسع مالی مرد معین می شود.