مراحل ثبت طلاق در دفترخانه
پس از اینکه دادگاه گواهی عدم امکان سازش یا حکم طلاق صادر نمود،مراحل ثبت طلاق در دفترخانه اغاز میشود. متقاضی طلاق باید به محضر یا دفترخانه ازدواج و طلاق مراجعه و مدارک و اطلاعات مورد نیاز برای ثبت طلاق در دفترخانه را ارائه نماید. علاوه بر حکم طلاق یا گواهی عدم سازش، ارائه مدارک شناسایی، سند ازدواج، گواهی عدم بارداری، معرفی شهود و پرداخت هزینه های قانونی دفترخانه جزء شرایط ثبت طلاق در محضرخانه است.
طلاق به معنی انحلال و اتمام رابطه ی زناشویی است، که ممکن است با قصد و رضای زوج باشد، یا موردی که زوجه با استناد به وکالت از طرف زوج، خود را مطلقه می سازد و گاه ممکن است طلاق توسط دادگاه واقع شود. طلاق یک عمل تشریفاتی است و پیش از اجرای طلاق نیاز به حکم دادگاه است و همچنین باید اجرای طلاق با تشریفات خاص و در حضور دو مرد عادل به عنوان شاهد خوانده شود.
شرایط صحت اجرای صیغه طلاق
بر اساس ماده 1134 قانون مدنی تشریفات و نحوه طلاق اینگونه است که: طلاق باید با صیغه طلاق و در حضور لااقل دو نفر مرد عادل که طلاق را بشنوند واقع گردد. طلاق باید به صیغه عربی صحیح خوانده شود و اگر خواندن به عربی صحیح ممکن نبود (با سایر زبان ها) باید صحیح خوانده شود و هم چنین باید در حضور دو شاهد خوانده شود و یک بار گفتن صیغه طلاق برای جاری شدن طلاق کافیست. شهود طلاق باید خود حائز شرایط قانونی خاص باشند و عدالت یا عادل بودن شاهد طلاق یکی از شرایط است، بنابراین گواه عادل شخصی است که عدالت داشته و فاسق و گناهکار نباشد و حضور دو نفر گواه عادل برای شنیدن صیغه اجرای طلاق الزامی است.
شرایط لازم در مرد برای صحت اجرای صیغه طلاق
- طلاق دهنده نباید تردید داشته باشد، زیرا با تردید طلاق امکان پذیر نیست و همچنین نمی شود طلاق را معلق به شرطی ساخت، بر اساس ماده 1135 قانون مدنی: طلاق باید منجز باشد و طلاق معلق به شرط باطل است. انجام شرط اگر نامعلوم باشد و باعث تزلزل نظام خانواده باشد باعث باطل شدن طلاق است، اما اگر شرطی باشد که در وقوع آن تردیدی نباشد، باطل نیست.
- برای صحت طلاق باید زوج علاوه بر قصد، رضایت بر این امر هم داشته باشد. با توجه به اینکه به علت تشریفات خاص طلاق در قانون، رضایت کامل به هنگام اجرای صیغه طلاق و شنیدن شهود، شرط درستی طلاق است البته در اینجا یک استثنا وجود دارد که طبق ماده 207 قانون مدنی وقتی که دادگاه به درخواست زن شوهر را اجبار به طلاق میکند، نیازی به رضایت شوهر نیست.
- اهلیت شوهر : طلاق از اعمالی است که فرد با اراده اقدام به آن میکند و باید دارای اهلیت باشد. اهلیت عبارتست از توانایی قانونی شخص برای دارا شدن یا اجرای حق، اهلیت تمتع و توانایی قانونی برای اجرای حق اهلیت استیفاء نامیده میشود. قانون مدنی برای طلاق بلوغ قانونی مرد را لازم دانسته و هیچ استثنائی برای آن قائل نشده است.
شرایط لازم در زن برای صحت اجرای صیغه طلاق
- اهلیت زن در طلاق ملاک نیست، زیرا در وقوع طلاق سهمی ندارد، به همین دلیل شوهر میتواند زن را با هر ویژگی که دارد مثل عدم رسیدن به سن بلوغ یا مجنون را با حکم دادگاه طلاق دهد. اما قانونگذار مواردی را برای کنترل این امر در نظر گرفته است که در مواد 1140 تا 1162 در قانون ذکر شده است.
- زوجه باید در هنگام اجرای صیغه طلاق از خون حیض و نفاس پاک باشد و نیز شوهرش در آن پاکی با او نزدیکی نکرده باشد.
- هر گاه مرد بخواهد زنی که به واسطه ی بیماری یا غیر آن عادت ماهانه نمی بیند را طلاق دهد، باید از زمانی که با او نزدیکی کرده، تا سه ماه از نزدیکی خودداری کند و بعد او را طلاق دهد.
وکالت در اجرای صیغه طلاق
طلاق از ان مباحثی است که گاها در طی ان زوجین با مشکلات و تنش های بسیاری مواجهه میشوند. بسیاری از زوجین به دلیل ملاحظاتی مثل ناراحتی، یا برای جلوگیری از تنش و غیره ترجیح می دهند تمام مراحل طلاق را به بهترین وکیل طلاق بسپارند. چه طلاق به در خواست مرد باشد چه به درخواست زن یا در طلاق توافقی تمام مراحل طلاق از ثبت دادخواست و اخذ گواهی عدم سازش و مراجعه به دفتر رسمی طلاق و امضاء توسط وکیل دادگستری انجام میشود، در این صورت وکیل با داشتن اختیارات، کلیه مراحل را بدون حضور زوجین انجام می دهد.
مهلت اجرای صیغه طلاق در دفترخانه
هر گاه دادگاه اقدام به صدور گواهی عدم سازش چه بر اساس درخواست مرد و یا توافق زوجین می نماید، زوجین باید تا سه ماه گواهی عدم سازش را به دفتر ثبت طلاق ارائه دهند. و در مهلت مشخص شده برای ثبت اقدام نمایند. ولی اگر درخواست طلاق از سوی زوجه باشد، دادگاه حکم طلاق صادر می نماید که مدت اعتبار حکم طلاق 6 ماه پس از تاریخ ابلاغ رأی فرجام خواهی و انقضای مهلت فرجام خواهی است.
عدم حضور زوج در دفترخانه جهت اجرای صیغه طلاق
اگر حکم طلاق پس از درخواست زوجه از دادگاه صادر شود، پس از گذشت 6 ماه از تاریخ انقضای مهلت فرجام خواهی، حکم طلاق از سوی زوجه به دفتر ازدواج و طلاق تسلیم شود، به زوج برای اجرای صیغه طلاق ابلاغ می گردد و اگر ظرف مدت یک هفته از تاریخ ابلاغ در زوج در دفترخانه حاضر نشود، سر دفتر به زوجین ابلاغ می کند که برای اجرای صیغه طلاق و ثبت آن در دفترخانه حاضر شوند. و مراحل ثبت طلاق در دفترخانه انجام میشود.
در صورت عدم حضور زوج و عدم اعلام عذر از سوی وی یا حضور زوج در دفترخانه و امتناع او از اجرای صیغه، صیغه طلاق جاری و ثبت می شود و مراتب به زوج ابلاغ می گردد و در صورت داشتن عذر از ناحیه زوج، یک نوبت دیگر به ترتیب مذکور از طرفین دعوت به عمل می آید.
عدم حضور زوجه در دفترخانه برای ثبت طلاق
درصورتیکه به درخواست زوج دادگاه گواهی عدم سازش صادر نماید، زن ناچار است از تصمیم دادگاه تبعیت کند و برای جاری شدن صیغه طلاق، در تاریخ مشخصی در دفترخانه ازدواج و طلاق حاضر شود. درصورتیکه زوجه ظرف مدت یک هفته در دفترخانه حاضر نشود، سردفتر به زوجین اخطار می کند. در صورتیکه باز هم زوجه در دفترخانه حضور پیدا نکرد اجرای طلاق بدون حضور او انجام خواهد شد.
- عدم حضور زن و شوهر در دفترخانه برای ثبت طلاق توافقی یا یکی از طرفین ( زوج یا زوجه ) دیگر امکان ثبت طلاق بدون حضور او وجود ندارد و اجرای طلاق و امضاء دفتر اوراق مربوط به طلاق منتفی است. مگر اینکه زوجه یا زوج، اجرای صیغه طلاق و ثبت آن به وکیل دادگستری محول نماید.
- اگر زوجین این گواهی را تا مدت اعتبار آن که سه ماه است به دفترخانه ارائه نکنند، گویی از آن صرف نظر کرده‌اند و دیگر اعتباری نخواهد داشت. در این جا اگر یکی از طرفین مجدداً خواهان طلاق باشد، باید مجدداً تمامی مراحل قانونی تا صدور گواهی عدم امکان سازش طی شود.
مدارک لازم برای اجرای صیغه طلاق در دفترخانه
برای انجام مراحل ثبت طلاق در دفترخانه اسناد و مدارک مورد نیاز عبارتند از :
- دادنامه ی قطعی شده از دادگاه
- سند ازدواج یا رونوشت مصدق سند ازدواج
- شناسنامه و کارت ملی زوجین
- پرداخت هزینه های قانونی مربوط به ثبت طلاق ؛ طبق تعرفه ثبت ازدواج و طلاق
- گواهی عدم بارداری زوجه که مدت آن به یک ماه نرسیده باشد.
- معرفی دو نفر شاهد عادل برای جاری شدن صیغه طلاق. پس از اینکه مدارک لازم به دفترخانه ثبت طلاق ارائه شد، زوجین در دفترخانه حاضر می شوند و اسناد طلاق را امضا می کنند. دفتردار ازدواج و طلاق در خصوص حق و حقوق قانونی که به زن تعلق می گیرد، پرس و جو کرده و مطمئن می شود که ترتیبات قانونی مربوط به پرداخت حقوق زنان طبق حکم دادگاه انجام شده است یا خیر. در نهایت ممکن است که زمان مشخصی را تعیین کند تا زوجین برای تحویل گرفتن شناسنامه و سند طلاق به محضر مراجعه کنند.
پرداخت هزینه تعرفه ثبت ازدواج و طلاق بر عهده کیست؟
در پاسخ به این پرسش که در مراحل ثبت طلاق در دفترخانه پرداخت هزینه تعرفه ثبت ازدواج و طلاق بر عهده کیست؟ باید گفت، در ازدواج، بسته به عرف و توافق طرفین و در طلاق، کاملا، بسته به نوع طلاق و همچنین، توافق یا عدم توافق طرفین، مسئول و نحوه پرداخت هزینه تعرفه ثبت ازدواج و طلاق، به شرح موارد زیر، خواهد بود:
- در صورت توافق، شخصی که پرداخت هزینه را بر عهده گرفته است، آن را می پردازد.
- در صورت عدم توافق، در ازدواج، به طور معمول و مطابق عرف، مرد، مسئول پرداخت هزینه صیغه موقت یا تعرفه ثبت ازدواج می باشد.
- در صورت عدم توافق، در طلاق به درخواست مرد، وی باید هزینه حق التحریر محضری ۱۴۰۱ را برای ثبت طلاق، پرداخت نماید. در طلاق خلع بائن، به درخواست زوجه، زن، مسئول پرداخت هزینه حق التحریر محضر خواهد بود. در طلاق توافقی نیز، هزینه طلاق توافقی، در خصوص ثبت در محضر، نصف نصف است.
