قرارداد الکترونیک وکالت چیست؟

قانون مربوط به قرارداد الکترونیک وکالت از آذر سال ۱۳۹۹ لازم الجرا می‌باشد. مطابق تبصره ۶ قانون بودجه ۱۳۹۹ وکلا، مشاورین و سر دفتران موظف به ثبت هرگونه قرارداد با موکلین و مشتریان خود در سامانه الکترونیک قضایی هستند.  قرارداد الکترونیکی وکالت، وکالتنامه ای است که به شکل الکترونیکی، ثبت می شود. در آن مشخصات طرفین، موضوع وکالت، حق الوکاله و حدود اختیارات وکیل مشخص می گردد و در نهایت به امضای موکل و وکیل می رسد. نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت و مشاهده وکالتنامه الکترونیکی وکلا ، از طریق سامانه عدل ایران با آدرس adliran.ir می باشد. به این ترتیب، قرارداد الکترونیکی، جایگزین قراردادهای سنتی کاغذی که قبل از این متعارف بوده، شده است. در صورت عدم رعایت مقررات مربوط به نحوه ثبت آن، وکلای دادگستری، با ضمانت اجراهای مقرر قانونی مواجه خواهند شد.

نحوه تنظیم قرارداد الکترونیکی وکالت

بدیهی است پس از مراجعه موکل به وکیل و رسیدن به توافقات اولیه بر سر موضوعات وکالت مانند بحث حق الوکاله لازم است تا وکیل، برای تنظیم قرارداد الکترونیکی وکالت، مطابق مقررات نحوه ثبت آن، اقدام کند. بدین صورت مشاهده وکالتنامه الکترونیکی برای موکل، امکان پذیر می گردد. چهار مرحله اصلی را برای تنظیم قرارداد الکترونیکی وکالت باید مد نظر داشت:

• ابتدا لازم است وکیل با استفاده از نام کاربری و رمز عبور ثبت شده در سامانه ثنا، وارد حساب کاربری خود در آدرس adliran.ir شود.
• در مرحله دوم وکیل می بایست بر اساس نحوه ثبت صحیح قرارداد الکترونیکی، برای وارد کردن اطلاعات مربوط به قرارداد وکالت، شامل نوع وکالت، مشخصات موکل، طرف دعوا، موضوع وکالت، حدود اختیارات وکیل دادگستری و در نهایت، میزان حق الوکاله، اقدام نماید.
• سپس لازم است تا امضای وکیل و موکل، در سامانه درج شود. در این حالت، جهت درج امضای موکل در وکالتنامه، یک رمز یک بار مصرف، برای موکل ارسال می شود. با فرستادن این رمز برای وکیل، وی می تواند امضا موکل را نیز در قرارداد الکترونیکی، درج نماید.
• در نهایت، با دریافت کد رهگیری مراحل ثبت قرارداد مطابق مقررات به پایان می رسد. بعد از این مرحله و ثبت نهایی، موکل نیز می تواند برای مشاهده وکالتنامه الکترونیکی و چاپ آن به سامانه مراجعه نماید.

ویژگی های کلیدی قرارداد الکترونیک وکالت

همانطور که در ابتدای این مقاله گفته شد، از آذر ماه سال 1399 تمامی وکلا، سردفتران و مشاوران حقوقی مکلف شده اند قراردادی که با موکل یا مراجعان خود تنظیم می کنند را در سامانه قرارداد الکترونیکی به ثبت برسانند. برای تنظیم این قرارداد می توان با بهترین وکیل مشهد مشورت کرد و راهنمایی های لازم را از ایشان دریافت نمود. قرارداد الکترونیک وکالت دارای ویژگی های منحصر به خود می باشد. این ویژگی ها به شرح زیر است:

• دسترسی به این سند در هر شرایطی امکان پذیر خواهد بود. به آسانی می توان با ورود به سامانه، قرارداد الکترونیک وکالت را مشاهده کرد.
• این قرارداد علاوه بر اینکه به موضوع وکالت می پردازد، روابط مالی بین وکیل و موکل را آشکار می کند. وکیل موظف است در هنگام ثبت قرارداد مبلغ حق الوکاله را مشخص کند و نحوه پرداخت اعم از نقد و غیر نقدی را نیز ذکر نماید.
• پس از تصویب این قانون، ادعای نبود قرارداد بین وکیل و موکل برای مراجع قضایی قابل استماع نخواهد بود. به عبارتی هیچ یک از مراجع قضایی و قانونی اسناد کاغذی را از طرفین نمی پذیرند. مراجع قانونی با استعلام قرارداد وکالت صحت آن را ارزیابی خواهند کرد.

موارد قابل ذکر در قرارداد الکترونیک وکالت

در یک قرارداد الکترونیک وکالت تمام موارد زیر باید با دقت مطرح شوند:

• مشخصات وکیل: در قسمت اول برای ثبت این قرارداد، وکیل وارد سامانه ی خدمات الکترونیک قضایی وکلاء و کارشناسان می‌ شود. با وارد کردن رمز شخصی، شماره ملی و رمز موقت گزینه ثبت قرارداد الکترونیک وکالت را انتخاب می‌ کند. در این مرحله وکیل باید نوع وکالت خود را که به چهار حالت تسخیری، تبرعی، عادی و معاضدتی است را انتخاب کند. در صورتی که پرونده مورد نظر، وکیل دومی هم داشته باشد با وارد کردن کد ملی و تاریخ تولد ایشان نوع وکالت وکیل دوم را باید انتخاب کرد.

•  اطلاعات موکل: در مرحله بعد وکیل، باید اطلاعات مورد نظر موکل اعم از تاریخ تولد و کد ملی را در سامانه وارد کند. زمانی که وکیل کد ملی و تاریخ تولد موکل را وارد سامانه کند از طریق بازیابی اطلاعات از سامانه ثنا، سایر اطلاعات لازم موکل در سامانه ثبت می‌ شود. در صورتی که تعداد موکلین پرونده بیشتر از یک نفر باشد، اطلاعات آن ها را هم باید وارد کرد.
• طرفین دعوا: در این قسمت باید طرفین دعوا مشخص شوند. در صورتی که اطلاعات زیادی از یکی از طرفین دعوا نداشته باشیم، با وارد کردن تاریخ تولد شخص در سامانه ثنا، اطلاعات مورد نیاز بازیابی می شوند.
• حدود اختیارات: در مرحله بعد باید موضوع وکالت و حدود اختیارات وکیل مشخص شود. مبلغ پرداختی برای انجام این پرونده و همچنین نوع پرداخت آن که به صورت نقدی و غیر نقدی هست نیز باید تعیین شود. پس از ثبت نهایی قرارداد الکترونیک امکان ویرایش قرارداد وجود ندارد.

نکات حقوقی ثبت قرارداد الکترونیک وکالت

حال که به پایان این مقاله نزدیک می شویم، به جمع بندی موارد حقوقی مهم در ارتباط با ثبت قرارداد الکترونیک وکالت خواهیم پرداخت. با دانستن این موارد خللی در ارتباط با این قرارداد ایجاد نمی کنند:

• در صورتی که چند وکیل وجود داشته باشند می توانید با کلیک بر روی گزینه افزودن، همه وکلا را انتخاب نمایید. در این صورت دقت داشته باشید تا سهم هرکدام را مشخص نمایید.
• در شعب دادگاه ها و دادسرا ها امکان استعلام قرارداد الکترونیک وکالت وجود دارد.
• ابطال تمبر مالیاتی طبق روال عادی از گذشته تا به امروز انجام می‌شود.
• حق الوکاله کارآموز به طور خودکار به وکیل سرپرست خود متصل می شود. در این صورت، در قسمت امضا، کد ارسالی وکیل سرپرست را وارد کنید.
• در قسمت تغییر وکیل باید در کانون وکلا اعلام شود تا در دفاتر مشاهده شود.
• نکته مهم این است که بعد از تایید نهایی ابطال قرارداد وجود ندارد. به این موضوع به عنوان موضوع پایانی اشاره خواهیم کرد.
• در صورت استعفا و عزل باید از طریق ارسال لایحه به شعبه مربوطه اطلاع داده شود.

آیا امکان ابطال قرارداد الکترونیک وکالت وجود دارد؟

همانطور که در قسمت قبل جزو موارد مهم حقوقی گفته شد پس از ثبت نهایی قرارداد الکترونیک وکالت، امکان ابطال قرارداد وجود ندارد. در صورتی که موکل قصد ابطال قرارداد را داشته باشد، باید به کارشناس حقوقی مراجعه نماید. توجه داشته باشید که برای ابطال وکالتنامه چه از طرف موکل با عزل وکیل و چه از طرف وکیل با دادن استعفا، نیاز است که به شعبه مربوطه لایحه ارسال گردد. بنابراین از طریق ارسال اظهارنامه عزل یا استعفا به دادگاه می توان وکالتنامه را باطل کرد.

کلام آخر

در صورت تنظیم قرارداد الکترونیک وکالت می توان به مزایای قابل توجه بسیار زیادی دست یافت. از جمله این مزایا می توان به دسترسی ساده به این نوع قرارداد در مقایسه با قراردادهای سنتی و کاغذی اشاره کرد. افراد در هر زمان با ورود به سامانه ثبت قرارداد الکترونیک وکالت می توانند وکالتنامه مورد نظر را مشاهده و دریافت کنند. امکان استعلام این قراردادها در شعب دادگاه ها و دادسراها نیز وجود دارد.