تعهدات وکیل در برابر موکل چگونه می باشد؟
در همین ابتدا باید بگوییم که در منظر علم حقوق امر وکالت در دسته بندی انواع عقد جایز قرار می گیرد. در عقد جایز نیز منطبق بر عالم حقوق، برهم زدن عقد توسط یکی از طرفین در هر زمان که بخواهد انجام می شود. از طرفی با انعقاد این نوع عقد از جمله عقد وکالت میان وکیل و موکل یک رابطه حقوقی ایجاد می گردد. پس در نتیجه می توانیم بگوییم که در پی شکل گیری این رابطه یک سری تعهدات برای طرفین در مقابل هم ایجاد می شود که هدف ما برای بررسی در این مقاله است. یعنی تعهدات وکیل در برابر موکل و انواع آن.
البته همانطور که گفتیم این تعهد دو طرفه است. در نتیجه علاوه بر تعهدات وکیل در برابر موکل با تعهدات موکل نیز رو به رو هستیم. در متن قانونی مدنی طبق ماده 674 تا 677 به تعهدات قانونی موکل اشاره می شود. این اعهدات در قانون به شرح زیر است:
“موکل ملزم به انجام تمامی تعهدات و مسئولیت هایی می باشد که از جانب وکیل خود به ایشان محول گردیده و در عقد وکالت هم به آن اشاره شده است، اما هیچ الزامی برای انجام تعهدات خارج از عرف و اختیار موکل باشد بر عهده ایشان نیست همچنین اختیارات و مسئولیت های شخص وکیل به واسطه متن قانون و همچنین توافق که طرفین برای عقد وکالت داشتند مشخص میگردد.”
جهت مطالعه بیشتر در باب موضوع مرتبط کلیک نمایید: شکایت از وکیل
تعهدات وکیل در برابر موکل
وقتی از تعهدات وکیل در برابر موکل سخن می گوییم منظورمان چیست؟ تعهد از نظر لغوی به معنای سرانجام کار کسی را بر عهده گرفتن یا ضامن انجام کار شخص دیگری شدن است. در عقد وکالت نیز طبق این تعریف، وکیل متعهد می شود کاری که از طرف موکل به او واگذار می شود را تا آخرین مرحله انجام دهد و به سرانجام برساند.
تعهدات وکیل در زمره ی تعهدات خاص قرار می گیرد. قانون این تعهدات را کاملا مشخص کرده است. همچنین در صورتی که وکیل از تعهدات و وظایف خود عدول کند، امکان پیگیری های قانونی از سوی موکل وجود دارد. قابل توجه است در صورتی که وکیل به هیچ یک از تعهدات قانونی خود عمل نکرد یا اقدام قانونی را در اسرع وقت یا زمان مناسب انجام نداد و شما از دیرکرد اقدام وکیل خود متحمل ضرر و زیان شدید، می‌توانید به لحاظ قانونی عقد وکالت را فسخ کنید. انواع وکالت که در آن تعهدات وکیل در برابر موکل معنا می یابد از قرار زیر است:
- مطلق: به معنای این است که تمام امور موککل به وکیل محول شده و در این نوع از وکالت وکیل نیاز به اجازه موکل ندارد.
- مقید: این وکالت به صورت مشخص و معین مورد وکالت است و وکیل وظیفه دارد در همان مورد معین، عمل نماید. مثل خرید خانه یا فروش ماشین.
- قضایی: به این صورت است که شخص در جهت امور دادگاهی خود شخص دیگری را به عنوان نماینده خود در دادگاه معرفی می نماید. مانند اعطای وکالت به وکلای دادگستری.
- مدنی یا غیر قضایی: به این معناست که فردی برای انجام کارهای غیر دادگاه به شخصی وکالت می‌دهد کار او را انجام دهد. این نوع وکالت میتواند درر زمینه کاری یا اداری باشد. فقط باید توجه داشت این شخص نمیتواند وکیل فرد در دادگاه و مرجع قضایی باشد. این شخص میتواند پروانه وکالت نداشته باشد.
تعهدات وکیل در برابر موکل در قانون
قانون در ارتباط با تعهدات وکیل در برابر موکل چه می گوید؟ در پاسخ به این سوال باید به مواد قانونی زیر در قانون مدنی اشاره کنیم:
- 666: هر گاه از تقصیر وکیل خسارتی به موکل متوجه شود که عرفاً وکیل مسبب آن محسوب میگردد مسئول خواهد بود.
- 667: وکیل باید در تصرفات و اقدامات خود مصلحت موکل را مراعات نماید و از آنچه که موکل بالصراحه به او اختیار داده یا بر حسب قرائن و عرف و عادت داخل اختیار اوست تجاوز نکند.
- 668: وکیل باید حساب مدت وکالت خود را به موکل بدهد و آنچه را که به جای او دریافت کرده است به او رد کند.
- 669: هر گاه برای انجام امر دو یا چند نفر وکیل معین شده باشد هیچ یک از آنها نمیتواند بدون دیگری یا دیگران دخالت در آن امر بنماید مگر اینکه هر یک مستقلاً وکالت داشته باشد در این صورت هر کدام میتواند به تنهایی آن امر را بجا آورد.
- 670: در صورتی که دو نفر به نحو اجتماع وکیل باشند به موت یکی از آنها وکالت دیگری باطل میشود.
- 671: وکالت در هر امر مستلزم وکالت در لوازم و مقدمات آن نیز هست مگر اینکه تصریح به عدم وکالت باشد.
- 672: وکیل در امری نمیتواند برای آن امر به دیگری وکالت دهد مگر اینکه صریحاً یا به دلالت قرائن وکیل در توکیل باشد.
- 673: اگر وکیل که وکالت در توکیل نداشته انجام امری را که در آن وکالت دارد به شخص ثالثی واگذار کند هر یک از وکیل و شخص ثالث در مقابل موکل نسبت به خساراتی که مسبب محسوب میشود مسئول خواهد بود.
در ادامه به بررسی انواع تعهدات وکیل می پردازیم. با ما همراه باشید.
انواع تعهدات وکیل در برابر موکل
اگر بخواهیم تعهدات وکیل در برابر موکل را به دو دسته تعهدات عام و خاص تقسیم کنیم، باید تعریف زیر را ارائه نماییم:
- در دسته تعهدات عام در واقع بیشتر مواردی مطرح است که از نظر اخلاقی و وجدانی بر عهده افراد قرار می گیرد. از مواردی که می توان به آن اشاره کرد اقدام سریع و به موقع وکیل است. گاهی وکیل باید در بازه مهلت قانونی پرونده موکل اقدام به تجدیدنظر یا واخواهی نماید که اگر در این بازه کوتاه اقدام قانونی نکند موجب ضرر و زیان به موکل می شود. از دیگر تعهدات عام وکیل به تبحر و تسلط کامل به مواد قانونی و وحدت رویه هاست و تجربه کافی او در زمینه‌های مختلف حقوق می باشد.
- تعهدات شخص وکیل در دسته تعهدات خاص به صورت قانونی و به طور کامل و صریح بیان شده است که در قسمت قبل به آن اشاره کردیم.
اما در این بین از اساسی ترین تعهدات وکیل که همان تعهداتی است که وکیل در دوران عقد وکالت باید رعایت نماید می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تعهد به انجام موضوع وکالت.
- تعهد وکیل به حفظ نمودن اسرار شخصی موکل خود.
- تعهدات وکیل در برابر موکل برای رعایت نمودن مصلحت موکل.
- تعهد وکیل مبنی بر بازگرداندن اموال، اسناد و حساب مربوط به موکل.
در ادامه به دو نوع از مهمترین انواع تعهدات وکیل در برابر موکل به صورت جراگانه اشاره می کنیم. با ما همراه باشید.
تعهدات وکیل در برابر موکل به حفظ اسرار زندگی موکل
حفظ اسرار موکل یکی از اصول حرفه ای شغل وکالت است. ماده ی 30 قانون وکالت در باب این مورد از انواع تعهدات وکیل در برابر موکل بیان می کند: وکیل باید اسراری که به واسطه وکالت از طرف موکل مطلع می شود و همچنین اسرار مربوط به حیثیت و شرافت و اعتبار موکل را حفظ نماید. از طرفی قانون برای عدم رعایت این مساله ضمانت اجرایی در نظر گرفته است.
به طوری که اگر وکیل به افشای اسرار موکل خود اقدام نماید قابل تعقیب و مجازات کیفری، مدنی و انتظامی خواهد بود. این اسرار هم موضوع وکالت را در بردارد و هم اسرار مربوط به حیثیت و آبروی موکل را شامل می گردد.</p>
تعهدات وکیل در برابر موکل مبنی بر رعایت مصلحت موکل
بر اساس قوانین موجود وکیل موظف است در طول دوران وکالت خود به مصلحت موکل توجه داشته باشد. به طوری که طبق تعهدات وکیل در برابر موکل که برای وی تعریف می شود، کاری خلاف مصلحت انجام ندهد.
ماده ی 41 قانون وکالت در مورد این نوع از تعهدات وکیل در برابر موکل بیان می کند. در شرایطی که خیانت وکیل به موکل ثابت گردد و حقی از موکل ضایع شود، محرومیت ابدی از شغل وکالت برای وکیل در نظر می گیریم. همچنین موکل می تواند خسارت خود را مطالبه نماید.
اتمام تعهدات وکیل در برابر موکل
موارد اتمام تعهدات وکیل در برابر موکل موضوعی است که به عنوان سخن آخر در این بحث به آن اشاره می کنیم و هر کدام را به صورت جداگانه و مجزا مورد بررسی قرار می دهیم. از همراهی شکما سپاسگزاریم.
- انقضای مدت وکالت
- عزل وکالت
اتمام تعهدات وکیل در برابر موکل با انقضای وکالت
تعهدات وکیل در برابر موکل با انقضای وکالت وی در موارد زیر اتمام می یابد:
- عزل وکیل
- استعفای وکیل
- فوت وکیل یا موکل
- جنون وکیل یا موکل
- حجر وکیل یا موکل
- از بین رفتن مورد وکالت
- انجام عملی از سوی موکل که منافی با وکالت وکیل
اتمام تعهدات وکیل در برابر موکل با عزل وکیل توسط موکل
در ابتدای این مقاله و در شروع بحث تعهدات وکیل در برابر موکل اذعان داشتیم که عقد وکالت عقدی جایز می باشد. که مستند بر ماده 679 قانون مدنی موکل می تواند هر زمانی که اراده نماید وکیل خود را عزل نماید. مگر در شرایطی که عدم عزل وکیل طبق یک سری شروط در قرارداد میان آن ها امضا شود. اعلام عزل وکیل از سوی موکل به هر وسیله ای اعم از موارد زیر قابلیت انجام دارد:
- ارسال اظهارنامه
- ارسال نامه پستی یا پیامک
- پست الکترونیکی و نمابر
- حتی به وسیله پیغام شخصی
موضوعی که در این جا مطرح است صرفا رسیدن خبر عزل وکالت به وکیل است. به عبارتی باید بگوییم که اگر خبر عزل وکالت از جانب موکل به وکیل نرسد تمامی اقدامات ایشان در حدود و اختیاراتی که داشتند نافذ می باشد.
