قرارداد کار چگونه نقض می شود؟
کار فعالیتی است نسبتا دائمی که به تولید کالا یا خدمات میانجامد. بدیهی است که به کار دستمزدی تعلق میگیرد. کارگر کسی است که، به هر عنوان مقابل دریافت مبلغی تحت عنوان حق السعی، اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می کند . کارفرما نیز، شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست وبه حساب او در مقابل دریافت حق السعی کار می کند. با توجه به این توضیحات، یکی از اصلی ترین قراردادهایی که آینده شغلی بسیاری از افراد به ان وابسته است، قرارداد کار است. به همین دلیل، عدم آشنایی با مواد قانونی و نداشتن تصویر ذهنی روشن باعث انعقاد قراردادهایی می شود که باعث تضییع حقوق هر یک از طرفین می شود. در این مقاله به بررسی نقض قرارداد کار و زوایای مختلف آن می پردازیم.
امروزه با پیشرفت اجتماعی و اقتصادی در کشور، کسب و کارها نیز گسترده‌تر می‌شوند. از این رو ما با جنبه‌هایی از آن‌ها روبه‌رو می‌شویم که در گذشته برایمان مطرح نبود. به عبارتی قوانین مربوط به حوزه کار، هر روز پیچیده‌تر می‌شوند و نیاز به آگاهی از آن‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت. وکلا با داشتن آگاهی و تسلط بر قوانین جدید، می توانند شما را در احقاق حقوق خود یاری کنند.
قرارداد کار چیست؟
در ابتدا باید گفت که قرارداد کار شامل بندهای خاص خود است و برخی موارد را شامل می‌شود. این قرارداد در دو نسخه تهیه می‌شود. یکی از این نسخه‌ها نزد کارگر، کارمند یا کارپذیر و دیگری نزد کارفرما واقع می ماند. ضمن این قرارداد موارد زیر بیان خواهد شد:
- طرفین معاهده
- روز آغاز کار
- دائمی بودن یا موقتی بودن کار
- مدت زمان کار آزمایشی
- مکان به انجام رساندن کار
- حق و حقوق نیز شیوه پرداخت
- ساعت زمان آغاز کار و پایان آن
- مرخصی در طول سال
- مهلت جهت کناره‌گیری از کار
- معاهده کاری و اشتغال به کار
هر کدام از این موارد، حاوی شرح حال مخصوص به خود هستند. به همین دلیل باید در متن قرارداد هر یک از آن‌ها طرح شود تا کارگر به صراحت و درستی به انجام فعالیت خود برای کارفرما مبادرت ورزد.
قرارداد کار در قانون ایران
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، در تمام قراردادهای کاری ما ۲ طرف داریم. یک طرف این قرارداد کارفرما و دیگری کارگر است. کارگر در ماده ۲ قانون کار، شخص حقیقی یعنی یک انسان تعریف شده است که به دستور کارفرما کار را انجام می‌دهد و در قبال آن کار، مُزد دریافت می‌کند. این مزد می‌تواند روزانه، ماهانه یا هفتگی باشد. در مقابل این تعریف، کارفرما می‌تواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد به عبارتی لازم نیست حتما انسان باشد.
لازم است بدانید، رابطه بین کارگر و کارفرما مطابق قانون کار در صورت انعقاد قرارداد بین کارگر و کارفرما رسمیت می‌یابد. ماده ۷ قانون کار، این قرارداد را اینگونه تعریف کرده است: قراردادی کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق‌العمل، کاری را برای مدت موقت یا مدت غیرموقت برای کارفرما انجام می‌دهد. در قسمت بعد بر آنیم تا نقض قرارداد کار را بررسی کنیم.
نقض قرارداد کار
از توضیحات تا این مرحله این موضوع به راحتی دریافت می گردد که، این قرارداد یک توافقنامه الزام آور قانونی بین کارگر و کارفرما است. نقض این قرارداد زمانی اتفاق می افتد که کارگر یا کارفرما یکی از شرایط این قرارداد را زیر پا بگذارند. این را نیز در نظر داشته باشید که، گاهی همه مفاد قرارداد نوشته نمی شود. نقض ممکن است از یک شرط شفاهی توافق شده، یک اصطلاح کتبی، یا یک شرط تلویحی در قرارداد باشد.
شرایط فسخ و نقض قرار داد کار
برای تحقق فسخ یا نقض قرارداد کار شرایطی از قرار زیر لازم است:
- فوت کارگر
- بازنشستگی کارگر
- از کار افتادگی کلی کارگر
- انقضای مدت در قراردادهای با مدت موقت و تجدید نشدن صریح یا ضمنی آن
- فسخ قرارداد به نحوی که در متن قرارداد پیش بینی می شود.
- استعفای کارگر
- قصور و کوتاهی در انجام امور محوله به کارگر.
- نقض آیین نامه های انضباطی از سمت کارگر
- پایان کار در قراردادهایی که مربوط به کار معین است.
اقدام قانونی بعد از نقض قرارداد کار
فرض را بر این می گیریم که نقض قرارداد کار برای شما رخ داده باشد. در چنین صورتی، اگر نمی توانید مشکل را با کارفرمای خود حل کنید، می توانید، اقدام قانونی انجام دهید. این نکته را به یاد داشته باشید که فقط در صورتی غرامت دریافت خواهید کرد ، که بتوانید ضرر مالی واقعی را ثابت کنید.
در این بین، اقدام قانونی ممکن است باعث شود کارفرمای شما در صورتی که احساس می کند ادعای متقابلی دارد علیه شما طرح کند.
نکات حقوقی قرارداد کار
در این بخش از مقاله به منظور سخن پایانی، به مرور چند نکته حقوقی مهم در مورد قرارداد کار می پردازیم. این نکات عبارت اند از:
- این قرارداد بهتر است کتبی باشد. زیرا در این صورت هم به نفع کارفرما و هم به نفع کارگر است. البته که با فیش حقوقی و پرداختی ها یا حتی شهادت کارگران دیگر، رابطه کارگر و کارفرما به اثبات خواهد رسید و این رابطه مشخص خواهد شد. اینکه قرارداد کار بهتر است به صورت کتبی باشد به این دلیل است که خواسته‌های کارفرما و تعهدات کارگر و همچنین قوانین و مقررات کارفرما در خصوص کار و همه موارد در آن درج می شود. همچنین در صورت سرپیچی کارگر از این مقررات، می توان به قرارداد رجوع کرد.
- اگر این قرارداد کتبی نباشد، امکان باخت دعاوی مالی و حقوقی را برای کارفرما افزایش می‌دهد.
- مشخص نبودن شروع و پایان قرارداد نیز می‌تواند خساراتی را برای کارفرما به بار آورد.
- بهتر است برای شفافیت و آگاه بودن طرفین به شرایط و ضوابط کار تمامی قوانین و مقررات مد نظر کارفرما در قرارداد کار درج شود تا جای هیچ ابهام و سوءتفاهمی باقی نماند.
- در مراجع قضایی تمامی ملاحظات به سود کارگر است چون کارگر را قشر ضعیفتر جامعه می‌دانند پس اگر قرارداد کتبی نباشد تا بتوان به آن استناد کرد ممکن است رای به نفع کارگر داده شود.
- مرجع حل اختلاف باید تعیین شود. مراجع حل اختلاف می‌تواند شورای اسلامی کار و انجمن‌های صنفی هیأت‌‌های داوری، هیأت تشخیص حل اختلاف کاری یا هیأت حل اختلاف کارگر و کارفرما باشد. لگر که از مرجع داوری برای حل اختلافات خود استفاده کنید، بسیار بهتر است. چرا که هم در هزینه‌ها صرفه جویی کرده‌اید هم سریع‌تر به نتیجه خواهید رسید.
