حضانت فرزند در صورت تغییر محل زندگی (توسط پدر یا مادر)

در مقاله های پیشین در باب حضانت فرزند گفتیم که بر اساس حکم قانون مدنی، حضانت فرزند دختر و فرزند پسر تا رسیدن به سن هفت سالگی به عهده مادر است. این بدان معنا است که به دلیل نیاز جسمی و روانی خردسالان به مادر، قانونگذار حضانت مادر را بر پدر مقدم می داند. در نتیجه او را اولویت قرار می دهد و تا رسیدن به سن هفت سالگی مراقبت و حمایت جسمی و عاطفی از فرزند را بر عهده وی می گذارد. اما نکته ای در این بین وجود دارد. آیا وی می تواند در طول مدت حضانت خود، محل زندگی فرزندان را تغییر دهد؟ با ما برای بررسی این موضوع تحت عنوان حضانت فرزند در صورت تغییر محل زندگی وی، همراه باشید.

در همین ابتدا باید بگوییم که بر اساس قانون مدنی حضانت فرزندان حق و تکلیف والدین است. در صورتی هم که والدین بنا به دلایلی جدا از هم زندگی کنند، سن فرزند، تعیین کننده شخص عهده دار حضانت می باشد. به این صورت که حضانت فرزندان دختر و پسر تا سن هفت سالگی با مادر است و از آن پس تا رسیدن به سن بلوغ که در مورد دختران 9 سال و در مورد پسران 15 سال تمام قمری می باشد، بر عهده پدر می باشد.

در صورت تمایل به مطالعه بیشتر در باب حضانت فرزند کلیک کنید: سن فرزند برای انتخاب حضانت

حضانت فرزند در صورت تعییر محل زندنگی

نکته قابل توجه و تعیین کننده در بحث حضانت فرزند در تغییر محل زندگی وی، ملاقات است. همانطور که می دانید بر اساس قانون، شخصی که حضانت را بر عهده ندارد، همواره حق ملاقات با فرزند خود را در زمان های مشخص دارد. اما گاهی شخصی که به حکم قانون و یا توافق طرفین حضانت را به عهده می گیرد، اقدام به تغییر محل زندگی یا محل سکونت و اقامت خود و فرزند تحت حضانت خود می کند. به این صورت، حق ملاقات با فرزند برای دیگری سخت یا غیر ممکن می شود.

به همین دلیل است که وقتی بحث حضانت فرزند در صورت تغییر محل زندگی وی مطرح می گردد، می گوییم که پدر، مادر و یا سایر اشخاص عهده دار حضانت نمی توانند بدون رضایت دیگری، کودک را از محل اقامت یا سکونت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق، به محل دیگری ببرند. یا به عبارت بهتر این تغییر محل سکونت به دلیل اینکه ممکن است سبب محرومیت از ملاقات دیگری شود، ممنوع است. حتی باید بگوییم که ممکن است در شرایطی حضانت فرزند در صورت تغییر محل زندگی توسط پدر و یا مادر از آنها سلب شود و به شخص دیگری سپرده شود.

قانون حضانت فرزتد در صورت تغییر محل زندگی

قانون نیز در باب حضانت فرزند در صورت تغییر محل زندگی وی صراحتا پاسخ می دهد. ماده 42 قانون حمایت خانواده اشاره می کندکه:

صغیر و مجنون را نمی‌ توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است، از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق، به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد. مگر اینکه دادگاه آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با در نظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی‌ حق، این امر را اجازه دهـد. دادگاه درصـورت موافقت با خـارج کردن صغیر و مجنون از کشور، بنابر درخواست ذی‌ نفع، برای تضمین بازگرداندن صغیر و مجنون تامین مناسبی اخذ می‌ کند.

این ماده قانونی هم برای مادر و هم برای پدر، صادق است.

حضانت در صورت تغییر محل زندگی وی توسط مادر چگونه است؟

با توجه به آنچه با استناد به قانون در قسمت قبل در مورد حضانت فرزند در صورت تغییر محل زندگی وی گفتیم، در ایت قسمت این مورد را جداگانه برای مادر بررسی می کنیم. مادر نمی تواند طفل صغیر تحت حضانت خود را بدون کسب رضایت پدر از محل اقامت یا سکونت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق، به محل دیگری ببرد. یا با این کار باعث سلب حق ملاقات پدر بشود. توجه کنید فرقی ندارد که:

• فرزند را به شهر دیگری ببرد یا به استان دیگر.
• یا وی را همراه خود به خارج از کشور ببرد.

تنها در شرایطی تغییر محل سکونت شخص عهده دار حضانت یعنی مادر امکان پذیر می باشد که دادگاه آن را به مصلحت فرزند بداند. در این صورت، دادگاه با مشخص کردن حق ملاقات برای پدر، تغییر محل سکونت توسط مادر را مجاز می داند. البته برای جلوگیری از سلب حق ملاقات پدر، دادگاه می تواند در این مورد به درخواست پدر تامین مناسبی از مادر بگیرد. تا با این وسیله بازگرداندن فرزند به نوعی تضمین شود.

حضانت در صورت تغییر محل زندگی وی توسط پدر چگونه است؟

اغلب تصور می شود که پدر در طول مدتی که حضانت را بر عهده دارد، یعنی از سن هفت سالگی تا سن بلوغ که برای دختران نه سال تمام قمری و برای پسران پانزده سال تمام قمری می باشد، می تواند بر خلاف مادر، فرزند را با خود به هر شهری که بخواهد ببرد. یا تصور شود که در قانون صرفا تغییر محل زندگی یا سکونت توسط مادر محدود یا ممنوع است. ولی این موضوع صحیح نیست. قانون در باب حضانت فرزند در صورت تغییر محل زندگی برای مادر و پدر یکسان است.

اگر چه پدر ولایت قهری بر فرزند خود دارد، اما به دلیل اینکه مادر نیز حق ملاقات با فرزند خود را دارد، نمی تواند هر کجا بخواهد زندگی کند. این بدان معناست که وی می تواند فرزند را صرفا به محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق، ببرد . در نظر بدارید که مواردی مانند انتقالی پدر به شهر دیگر نیز نمی تواند سبب تغییر محل سکونت یا زندگی توسط پدر شود. صرفا پدر نیز مانند مادر در شرایطی می تواند اقدام به تغییر محل سکونت کند که دادگاه با رعایت مصلحت طفل، این امر را اجازه بدهد. نکته ای که باید به آن توجه نمایید این است که متقابلا، مادر نیز می تواند از دادگاه تقاضای یکی از اقسام تامین خواسته متناسب جهت بازگرداندن طفل را انجام دهد.

تغییر حضانت فرزند در صورت تغییر محل زندگی

دادگاه چه تغییری برای حضانت فرزند در صورت تغییر محل زندگی وی توسط پدر یا مادر در نظر دارد؟ در پاسخ به این سوال به عنوان سخن پایانی باید بگوییم که هرگاه دادگاه تشخیص یکی از موارد زیر را عدم مصلحت طفل تشخیص دهد، می تواند در خصوص اموری از قبیل واگذاری امر حضانت به دیگری یا تعیین شخص ناظر با پیش ‌ بینی حدود نظارت وی با رعایت مصلحت طفل تصمیم مقتضی اتخاذ کند:

• توافقات راجع به ملاقات
• حضانت فرزندان
• نگهداری و سایر امور مربوط به طفل
• یا در صورتی که مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند.
• یا مانع ملاقات طفل تحت حضانت با اشخاص ذی ‌ حق شود.

این تصمیم می تواند به یکی از صور زیر باشد:

• حضانت به شخص دیگری سپرده شود.
• یا اینکه شخصی به عنوان ناظر جهت مراقبت از اقدامات شخص عهده دار نظارت تعیین کند که این حکم موضوعا شبیه لغو حضانت می باشد.
• یا حضانت وی را به عهده دیگری قرار بدهد.