مکانیسم ماشه چیست؟ و نحوه فعالسازی آن
قطعا به عنوان یک ایرانی تا به حال کلمه و اصطلاح برجام به گوشتان خورده است. برجام یک توافقنامه هسته ای است. توافقنامه هسته‌ای برجام در سال 2015 بین ایران و شش قدرت جهانی منعقد شد. در قبال این توافق تهران به عنوان مبدا متعهد به کنار گذاشتن برنامه تسلیحات هسته‌ای خود شد. در نتیجه این توافق، قطعنامه‌های شورای امنیت در تحریم ایران معلق شدند. همین‌جا لازم به تاکید است تاکید کنیم نکته ای که بسیار مهم است این می باشد که، در مقطع برجام، تحریم‌های شورای امنیت هیچ‌گاه لغو نشد. صرفا اجرای آن، تا زمان پایبندی ایران به تعهدات مورد نظر آژانستعلیق» شد. در این مقاله میخواهیم به مکانیسم ماشه که از بین برنده ی این تعلیقات است اشاره کنیم.
مکانیسم ماشه
به عنوان شروع، بهتر است با مفهوم و اصل این مکانیسم آشنا شویم. در جریان مذاکرات وین و برجام، دولت آمریکا موفق شد بندی را در توافق نهایی بگنجاند. این بند امکان بازگشت تمامی تحریم‌ها علیه ایران را در صورت تخطی از اجرای تعهدات برجامی فراهم می کند. به عبارتی این بند که اصل و بنیان مکانیسم ماشه است، اجازه می‌دهد که تمامی تحریم‌ها به صورت خودکار علیه ایران بازگردند و اعمال شوند. بدون آنکه اعضای شورای امنیت در این خصوص از حق وتو برخوردار باشند. در ادامه به بررسی بیشتر این مکانیسم می پردازیم. با ما همراه باشید.
برای مطالعه بیشتر کلیک کنید: لیست بهترین وکیل تهران
فعالسازی مکانیسم ماشه
مکانیسم ماشه و بازگشت خودکار تحریم ها در اثر اعمال آن را در بخش قبل عنوان کردیم. این مکانیسم، در راستای حل‌اختلاف در برجام پیش بینی شد. در حقیقت فرآیندی است که اگر یکی از طرف‌های برجام به این جمع‌بندی برسد که طرف دیگر به تعهدات خود در این توافق پایبند نیست، بتواند به کمیسیون مشترک شکایت کند. همانطور که گفتیم این سازوکار و رسیدگی به اختلافات در برجام با اصرار آمریکایی‌ها در این توافقنامه گنجانده شد. تا اگر ایران از برجام سرپیچی کرد، تحریم‌هایی بین‌المللی که با برجام، برچیده‌شد، دوباره بازگردندی. به عبارتی بازگشتی خودکار و سریع اتفاق میافتد.
- تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را بازمی گرداند.
- همه قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت بار دیگر برای همه کشورهای عضو سازمان لازم‌الاجرا می شود.
وکیل از ما به منظور آگاهی کاربران از موضوعات سیاسی یکی از بزرگترین مرجع دانشتنی های حقوقی در ایران به شمار می رود. در صورت تمایل به مطالعه بیشتر کلیک کنید: دانستنی های حقوقی
مخالفت کشورهای جهان با فعالسازی مکانیسم ماشه
علی رقم آنکه آمریکا به دنبال اعمال فعالسازی ماشه است و میکوشد تا با شیوه‌های قلدرانه و یکجانبه خواسته‌های خود را بر اعضای دیگر تحمیل کند، برخی از کشور ها با فعالسازی این مکانیسم مخالف اند. برخی از دلایل مخالفت با این موضوع به شرح زیر است:
- تفسیر روسیه، چین و اروپا از واژه مشارکت یا شرکت در برجام همان عضویت است. این کشور ها به همین دلیل تاکید می‌کنند که آمریکا بدلیل خروج از برجام، فاقد صلاحیت حقوقی لازم برای فعال کردن این مکانیسم است.
- قطعنامه شورای امنیت سند مستقلی از برجام نیست. بلکه مکمل آن است. کشوری که از یکی از دو سند خارج شود، نمی‌تواند از سند مکمل علیه سند دیگر استفاده کند. از این رو طبق این نظر نیز آمریکا صلاحیت این فعالسازی را ندارد.
- از نظر اعضای برجام، فعال شدن مکانیسم ماشه به معنای مرگ رسمی توافقنامه برجام است. از همین رو، دیگر طرف‌های این توافقنامه مخالف به کارگیری آن هستند.
در این بین برخی مقامات سابق آمریکایی نیز معتقدند که کاخ سفید درباره مکانیسم ماشه دچار بدفهمی شده است. وندی شرمن، مذاکره کننده ارشد سابق آمریکا، ادعای ریچارد گلدبرگ، کارشناس بنیاد صهیونیستی دفاع از دموکراسی‌ها را مبنی بر اینکه آمریکا با وجود خروج از توافق هسته ای، شریک برجام محسوب می‌شود و می‌تواند از مکانیسم ماشه استفاده کند، رد کرد. وی اذعان می دارد: ممنوعیت موشکی و تسلیحاتی بخشی از قطعنامه ۲۲۳۱ و نه برجام است. برجام تحت پشتیبانی قطعنامه است؛ اما مکانیسم ماشه صرفا در خود برجام قرار دارد.
تاثیر مکانیسم ماشه بر تحریم تسلیحاتی ایران
با مکانیسم ماشه آشنا شدیم و فعالسازی آن و نظرات مخالف با این فعالسازی را بررسی کردیم. در این بخش به منظور سخن پایانی تاثیر این مکانیسم بر احریم تسلیحاتی ایران را مورد بررسی قرار می دهیم. از همراهی شما سپاسگزاریم.
در قطعنامه مصوب سال 2015 میخوانیم که تحریم تسلیحاتی ایران، که پیشتر جزو تحریم‌های سال 2007 شورای امنیت علیه ایران محسوب می‌شد، روز 18 اکتبر سال جاری به پایان می رسد. به عبارتی، از آنجا که تحریم تسلیحاتی ایران به یک قطعنامه شورای امنیت بازمی‌گردد و مکانیسم ماشه تمامی قطعنامه‌های تحریم از جمله آن قطعنامه را نیز بازمی‌گرداند، در نتیجه آمریکا می‌خواهد با فعال کردن مکانیسم به هدف خود در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران برسد. و بدین گنه با فعالسازی و اعمال این مکانیسم بر تحریم تسلیحاتی ایران تاثیر بگذارد.
