تامین دلیل چیست؟ نحوه درخواست تامین دلیل

قطعا شنیده اید که در روند رسیدگی به پرونده ها، بعضا متهم اقدام به کارهایی می کند تا به واسطه آنها بتواند از زیر بار پرداخت جریمه یا ادای دین خود، شانه خالی کند. اما در این بین آیا قانون برای فرد متضرر و شاکی تمهیداتی در نظر دارد؟ بله، تامین دلیل و تامین خواسته. اما آنچه ما در این مقاله قصد داریم مورد بررسی صفر تا صد قرار دهیم، تامین دلیل است. به عبارتی هر آنچه لازم است تا در این باره بدانید را ارائه می دهیم. اگر سوالی در این مورد ذهنتان را درگیر کرده است با ما همراه باشید.

جهت مطالعه بیشتر در باب دانستنی های حقوقی کلیک کنید: هزینه دادرسی

تامین دلیل

در همین ابتدا باید بگوییم کخ تامین دلیل یکی از روش هایی است که حقوق فرد خسارت دیده حفظ می گردد. در این مورد بر اساس ماده 149 قانون آیین دادرسی مدنی باید بدانیم که اگر فردی دلایلی در دسترس دارد ولی احتمال می دهد که زائل شود می تواند درخواست تامین دلیل بدهد.

تا بدین صورت دلایل و مدارکش محفوظ بماند. همچنین گاهی به جهت از دسترس خارج شدن دلایل، فرد می تواند برای محفوظ ماندن آن، تامین دلیل درخواست بکند.بر اساس ماده 150 قانون آیین دادرسی مدنی زمان درخواست می‌ تواند قبل از اقامه دعوی و یا در حین رسیدگی باشد. این درخواست می‌تواند کتبی یا شفاهی باشد. تقاضای تامین دلیل از سوی ذی‌ نفع به شکل یک درخواست نوشته می‌ شود. به تعداد خواندگان به اضافه یک نسخه، همراه با فتوکپی برابر اصل اوراق و اسناد تقدیم شورای حل اختلاف می‌ شود. برای آنکه این موضوع را بهتر درک کنید، ابتدا به ارکان این موضوع و سپس به انواع آن یا به عبارت بهتر، موارد استفاده و کاربرد آن می پردازیم.

ارکان تامین دلیل

تامین دلیل چه ارکانی دارد؟ بر طبق قانون آئین دادرسی مدنی درخواست تامین باید حتما شامل چند مورد باشد:

• مشخصات درخواست کننده و طرف او
• موضوع دعوایی که برای اثبات آن درخواست تأمین می‌شود
• اوضاع و احوالی که موجب تأمین شده است

انواع تامین دلیل

در این بخش انواع تامین دلیل یا به عبارت بهتر، موارد استفاده از تامین دلیل را عنوان می کنیم. باید به این مورد اشاره کنیم که از این موضوع در موارد مختلفی استفاده می شود. از انواع و موارد استفاده آن می توان تحت عنوان زیر یاد کرد:

• برای مثال اگر مالک یک ماشین اتومبیلش خسارت ببیند. سپس قصد بدارد از مال مذکور هر چه زود‌ تر استفاده کنید. همچنین نمی‌ تواند منتظر سپری شدن مراحل مختلف دادرسی که زمانی نسبتا طولانی را می‌ طلبد بمانید. در نتیجه می‌ توانید با درخواست تامین و اجرای آن، میزان خسارت به اتومبیل را مشخص کنید. سپس نسبت به تعمیر و بازسازی آن اقدام و از آن استفاده کنید. بعد از آن به استناد تامین که انجام شد، خسارت وارده را از عامل ورود زیان، مطالبه کنید.
• گاهی هم ممکن است که امکان از بین رفتن یا از دسترس خارج شدن دلایل و مدارک مورد نظر مدعی وجود داشته باشد. در نتیجه از طریق تامین می‌توان این دلایل را حفظ کرد.

درخواست تامین دلیل

مطابق ماده 151 قانون آیین دادرسی مدنی، درخواست تامین دلیل می‌ تواند از قرار زیر و در بر دارنده نکات حقوقی زیر باشد:

• این مورد می تواند کتبی یا شفاهی باشد.
• در عمل همواره درخواست تامین به صورت کتبی صورت می‌ پذیرد.
• در حال حاضر تقاضای تامین از سوی ذی‌نفع بر روی فرم مخصوص دادخواست به تعداد خواندگان به اضافه یک نسخه، همراه با فتوکپی برابر اصل اوراق و اسناد تقدیم شورای حل اختلاف محلی که موضوع بررسی تامین در محدوده آن قرار دارد‌، می‌ شود.
• در درخواست تامین باید مشخصات درخواست‌کننده، مشخصات طرف مقابل ( ممکن است در بعضی موارد تعیین طرف مقابل امکان‌پذیر نباشد، مثل جایی که بر اثر سرایت رطوبت، به ساختمانی آسیب وارد شده است اما هنوز معلوم نیست که از کدام یک از املاک مجاور سرایت کرده است؛ در چنین شرایطی درخواست‌کننده مجاز است که بدون تعیین طرف مقابل، تقاضای تامین دلیل کند ). همچنین موضوع دعوایی که برای اثبات آن درخواست تأمین دلیل شده و اوضاع و احوالی که موجب درخواست تامین شده است، قید شود.
• در ستون «خواسته» جمله «تامین دلیل» را می‏نویسید و در متن دادخواست با ذکر مقدمه، علت تقدیم دادخواست و منظور از آن را نوشته و از دادگاه‏ درخواست جمع ‏آوری و تامین موجود را می‏ نمائید.
• در ادامه ‌شورا با احراز فوریت موضوع تامین دلیل‌، موضوع را به یکی از کارشناسان رسمی دادگستری در رشته مربوط ارجاع می دهد.
• پس از حضور مدیر دفتر شعبه مربوطه و کارشناس در محل و جلب نظر کارشناس‌، شورا صورت‌جلسه تامین دلیل را با ذکر نظر کارشناس تنظیم می‌ کند.

مراحل صدور تأمین دلیل

هر پرونده و موضوع قضایی، مراحلی دارد. این مراحل را در ارتباط با تامین دلیل به صورت زیر متصور می شویم:

• بررسی و تعیین اینکه موضوع در محدوده کدام یک از شورا‌های حل اختلاف واقع است.
• تهیه برگ دادخواست از اوراق شورای حل اختلاف مربوط
• تنظیم دادخواست بر روی فرم مخصوص به تعداد خواندگان بعلاوه یک نسخه
• تهیه فتوکپی از هریک از اوراقی که به آن‌ها استناد می‎شود به تعداد خواندگان بعلاوه یک نسخه
• مراجعه به قسمت تطبیق اسناد شورای حل اختلاف مربوط و گواهی کردن برابری فتوکپی با اصل

مرجع صالح صدور تامین دلیل

اگر برایتان سوال است که برای تامین دلیل و صدور آن، مرجع صالح ما کدام است؟ در پاسخ باید بگوییم که لازم است تامین دلیل در شورا حل اختلافی رسیدگی شود که دلایل و امارات مورد درخواست در آن حوزه قرار دارد. در این بین به نکات زیر توجه کنید:

• برای اموال غیر منقول، شورای حل اختلاف محل وقوع ملک صالح می باشد.
• در سایر موارد اصل بر محل اقامت خوانده است.
• در مواردی که دلایل و امارات مورد درخواست در حوزه مورد نظر نباشد دادگاه، صالح به رسیدگی است.

شورا حل اختلاف ملزم می باشد با احراز فوریت موضوع، درخواست تامین دلیل را به یکی از کارشناسان رسمی دادگستری ارجاع بدهد. در نهایت شورا حل اختلاف صورتجلسه ای را با توجه به نظر کارشناس‌ متخصص آن حوزه تنظیم می کند.

اعتراض به تامین دلیل و اسناد لازم الاجرا

یکی دیگر از سوالات متداول بین کاربران این است که آیا می توان به تامین دلیل اعتراض کرد؟ بله . اما در نظر بدارید که برای این اعتراض باید اسناد لازم الاجرا داشته باشید. تا مرجع صالح صدور تامین دلیل نسبت به صدور اجرائیه اقدام بکند. مواردی که به عنوان سند لازم الاجرا می توان از آن یاد کرد از قرار زیر است:

• سند عادی یا رسمی مثل چک یا سفته
• سند های دیگر که میتوان مورد استناد قرار بگیرد سند وثیقه ای می باشد. سند وثیقه ای سندی است که بر عقد رهن یا معامله با حق استرداد دلالت دارد
• سند ذمه به جهت آن که مبتنی بر تعهد مدیون به پرداخت مبلغی یا رد جنس یا انجام فعل معین است، در دادگاه مورد استناد قرار میگیرد.
• به فرد برنده در مزایده اموال توقیفی سندی داده می شود تحت عنوان سند انتقال اجرایی که به نوعی ضمانت میکند اموال با سند رسمی به وی منتقل شود.