اقسام وصیت اعم از عهدی و تملیکی چگونه است؟

وقتی که شخصی فوت می کند، دیگر قادر به تصرف در اموال خود نیست. به همین منظور در شرع و قوانین حاکم بر ایران، وصیت امری مستحب است. باید بدانید که نسبت به این موضوع تاکید فراوان می شود. چرا که به موجب وصیت، نیات و خواسته های شخص متوفی انجام می پذیرد. در قانون مدنی، احکام مهمی در خصوص وصیت پیش بینی می شود. به لحاظ عرفی، اکثر افراد می دانند که اصولا برای هر فرد بایستی وصیتنامه ای تنظیم کنند؛ اما از چگونگی آن و احکام مربوط به تنظیم وصیت نامه اطلاعی ندارند.

اقسام وصیت

بر اساس قانون مدنی، وصیت نامه را به سه نوع زیر تقسیم می کنیم:

• سری
• رسمی
• خودنوشت

علاوه بر اقسام وصیت نامه، آشنایی با ارکان هر یک امری مهم است. به این منظور، در وصیت سه رکن داریم. این سه رکن در حالت کلی از قرار زیر است:

• رکن اول موصی است. موصی به کسی گفته می شود که عمل وصیت را انجام می دهد.
• دوم، موصی له است. موصی له به کسی گفته می شود که به نفع او وصیتی شده است.
• رکن سوم وصیت نیز موصی به می باشد که به مال مورد وصیت گفته می شود.

اقسام وصیت را طبق یک تقسیم بندی، شامل موارد زیر می دانیم:

• وصیت عهدی یعنی تعهد به انجام کار.
• وصیت تملیکی یعنی وصیتی که به موجب آن مالی به دیگری تملیک می شود.

هر یک از این دو نوع وصیت، احکام خاص خود را دارند.

وصیت تملیکی

وصیت تملیکی، یکی از اقسام وصیت است. مطابق ماده 826 قانون مدنی، این نوع وصیت عبارت است از اینکه:

کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجانی تملیک کند. از این رو، یک فرد می تواند برای بعد از فوت خود تا حدودی تکلیف اموال خود را مشخص کند. دو نکته زیر را در ارتباط با این نوع وصیت به خاطر بسپارید:

•  وصیت تا ثلث اموال نافذ است. یعنی یک فرد، می تواند تا میزان یک سوم از اموالش را وصیت کند. در صورتی که بیشتر از یک سوم اموالش را وصیت کند، ورثه باید میزان مازاد بر یک سوم را تنفیذ یا اجازه نمایند.
• اگر موصی له قبل از فوت موصی مورد وصیت را رد کند، بعد از فوت موصی می تواند وصیت را قبول یا رد نماید؛ اما اگر وصیت را قبول کرد، دیگر نمی تواند آن را رد کند.

ارکان وصیت تملیکی

این ارکان عبارت اند از:

• موصی: موصی، عبارت است از کسی که به نفع دیگری وصیتی می کند. مانند آنکه شخصی به موجب وصیتنامه باغ یا خانه ای را برای دیگری وصیت کرده باشد.
• موصی له: عبارت است از شخصی که به نفع او وصیتی شده است. مانند اینکه کسی به موجب وصیت، مالک خانه یا ماشینی شود.
• موصی به: موصی به عبارت است از مالی که مورد وصیت قرار گرفته است. مثل زمین یا باغ.

وصیت عهدی

یکی دیگر از اقسام وصیت که در قانون مدنی مطرح می شود، وصیت عهدی می باشد. در عرف حقوقی از این نوع وصیت، تحت عنوان وصایت نیز یاد می شود. وصیت عهدی در ماده 826 قانون مدنی تعریف شده است. بر اساس این ماده، این نوع از وصیت از قرار زیر است:

وصیت عهدی عبارت است از اینکه شخصی یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگری مأمور نماید. مانند اینکه متوفی یک نفر را انتخاب کند تا دیون و بدهی های او را بعد از فوتش بپردازد.

ارکان وصیت عهدی

لازم به ذکر است در صورت مواجهه با امور مربوط به وصیت نامه، قبل از هر اقدامی، مشاوره تخصصی با بهترین وکیل انحصار وراثت در تهران و شهرستانها امری ضروری است.

ارکان وصیت عهدی عبارت اند از:

• موصی: موصی در وصیت عهدی عبارت است از کسی که امر یا اموری را بر عهده دیگری قرار دهد تا بعد از فوت او اقدام به آن امر نماید.
• وصی: عبارت است از شخصی که به موجب وصیت نامه، موظف به انجام امر یا اموری می شود.
• موصی به: عبارت است از امر یا اموری که وصی اقدام به انجام آن می نماید.
• موصی له: در وصیت عهدی موصی له کسی است که از وصیت منتفع می شود و از آن برخوردار می گردد.

کلام آخر

طبق یک تقسیم بندی اقسام وصیت شامل وصیت عهدی، یعنی تعهد به انجام کار و وصیت تملیکی یعنی وصیتی که به موجب آن مالی به دیگری تملیک می گردد، می شود. هر یک از این وصایا احکام خاص خود را دارند.