مطالبه مهریه چه شرایط و مراحلی دارد؟

ازدواج جدا از آثار اجتماعی که دارد، آثار مالی به دنبال دارد که مهم ترین آن مهریه است. باید بگوییم مهریه مالی است که با انعقاد نکاح، مرد متعهد می شود که به همسر خود بپردازد. این مهریه می تواند سکه، پول، مال منقول و غیر منقول و حتی انجام کاری مشخص از جانب مرد باشد. که هر کدام از آن ها با توجه به توافق میان زن و مرد تعیین می گردد. پس نتیجه می گیریم که مهریه باید مشخص و معین باشد. بر مبنای اصول فقهی حاکم بر قوانین ما، مهریه دین است و بر عهده ی مرد می باشد. حال قصد داریم تا در این مقاله به بررسی مطالبه مهریه و شرایط و مراحل مربوط به آن  بپردازیم.

به منظور مطالعه بیشتر در مورد موضوعات مربوط به امور خانواده کلیک نمایید: دریافت مهریه از ارث شوهر

مهریه

برای آنکه به بررسی مطالبه مهریه بپردازیم، جهت یادآوری از مقالات پیشین، مروری بر معنای مهریه در قانون می نماییم. طبق ماده 1078 قانون مدنی هر چیزی که مالیت دارد، می‌ تواند به عنوان مهریه توافق شود. پس هر چیزی که ارزش اقتصادی و اجتماعی دارد، می‌ تواند از طرف زوجین به عنوان مهریه قرار گیرد. مانند موارد زیر:

• طلا
• پول‌های رایج
• املاک

مطالبه مهریه

در ابتدای بررسی مطالبه مهریه در قانون باید به این مورد اشاره کنیم که بر اساس ماده 1082 قانون مدنی، به محض وقوع عقد ازدواج، زن مالک مهریه می شود. این بدان معناست که وی از همان لحظه مستحق دریافت مهریه خواهد بود.

با این حال که در انظار عمومی مطالبه مهریه عمدتا در فرضی به وقوع می پیوندد که زن و مرد با یکدیگر اختلاف داشته باشند، اما با توجه توضیحی که در این فسمت ارائه شد، قاعدتا زن از همان لحظه وقوع عقد می تواند مهریه خود را مطالبه کند. پس جای دارد بگوییم که بر اساس قانون ، گرفتن مهریه بدون طلاق نیز امکانپذیر است. به این موضوع در ادامه بیشتر می پردازیم.

انواع مطالبه مهریه

مطالبه مهریه به دو صورت زیر امکان پذیر است:

• عند المطالبه: هر زمان که بخواهد می تواند مهریه اش را مطالبه نماید.
• عند الاستطاعه: در صورتی که مرد بتواند پرداخت کندف باید مهریه را پرداخت نماید. در غیر این صورت الزامی بر وی نیست.

پس در حالت کلی باید بدانیم که مهریه می تواند به صورت عند المطالبه یا عند الاستطاعه باشد. البته عدم تعیین مهریه در نکاح دایم موجب بطلان نمی باشد. اما در عقد نکاح موقت حتما باید مهریه معین شود در غیر این صورت این امر موجب بطلان عقد می شود.

شرایط مطالبه مهریه

شرایط مطالبه مهریه چیست؟ در این مورد باید بگوییم که مهریه باید دارای شرایطی خاص باشد. در غیر این صورت قابل مطالبه نمی باشد. این شرایط از قرار زیر است:

• مهریه باید جنبه ی مالی و ارزش مالی داشته باشد. و اگر ارزش مالی نداشته باشد مهریه باطل خواهد بود.
• مهریه باید مشخص و معین باشد و اگر این گونه نباشد باطل است.
•  باید قابل تملک باشد.
• مهریه باید مشروع باشد.

روش های مطالبه مهریه

طبق شرایط موجود بین زوجین، باید بدانید که روش های مطالبه مهریه به شرح زیر است:

• از طریق اجراییه ثبت: باید به این نکته توجه داشت که زن ملزم است در ابتدا به اجرای ثبت مراجعه کند. درخواست مطالبه ی مهریه را بدهد. دیگر نمی شود برای مطالبه ی مهریه مستقیما به دادگاه مراجعه کرد. زن با مدارک لازم به دفتر خانه ای که عقد در آن جا ثبت می شود، می رود. با پرداخت هزینه ی اجراییه مطالبه ی مهریه را ثبت می کند. دفترخانه نیز اظهار نامه ای به زوج می فرستد. تا ظرف 10 روز به اداره ی ثبت مراجعه کند و مالی را برای پرداخت مهریه معرفی کند.
•  از طریق دادگاه: همان طور که گفتیم، برای مطالبه مهریه نمی توان مستقیم به دادگاه رفت. وقتی که از طریق اجراییه ثبت نتوان از مرد مهریه را دریافت کرد دادگاه می تواند در مورد مهریه تعیین تکلیف کند.

در این روند به این نکته توجه نمایید که پس از مطالبه ی مهریه، به هر دو روش، مرد می تواند درخواست اعسار بدهد. در صورت قبول درخواست وی پرداخت مهریه به صورت قسطی صورت می گیرد.

مراحل مطالبه مهریه

همانطور که در این مقاله و در مقاله های پیشین عنوان کردیم، مهریه یکی از حقوقی است که در عقد ازدواج برای زن یا زوجه برقرار می گردد. دو یا سه دهه قبل که ارزش پول دارای ثبات نسبی بود، مهریه بصورت وجه رایج یا همان ریال تعیین می گردید. این در حالی است که در حال حاضر مهریه بیشتر بصورت طلا از نوع سکه طلا تعیین می گردد. در خصوص نحوه مطالبه مهریه نیز دو راه متصوریم که برای هر یک مراحل متفاوتی وجود دارد. این مراحل عبارت اند از:

• ابتدا اینکه از طریق اداره اجرای اسناد رسمی امکان مطالبه وجود دارد.
• زن یا زوجه می تواند با ارائه سند نکاحیه تقاضای صدور اجرائیه برای وصول مهریه را بنماید.
• اداره ذکور از نهاد های ذیربط از جمله اداره ثبت و اسناد و املاک بانک مرکزی، پلیس راهنمایی و رانندگی استعلام می نماید.
• چنانچه اموالی به نام شوهر موجود باشد در راستای صدور اجرائیه بازداشت می گردد.
• راه دیگر این است که زن دادخواست مهریه را تقدیم دادگاه خانواده نماید.
• ضمن مطالبه مهریه درخواست صدور قرار تأمین خواسته جهت توقیف اموال شوهر را بنماید.
• در این صورت دادگاه قبل از رسیدگی به دعوای مهریه مستند به سند ازدواج قرار تأمین خواسته صادر می نماید.
• در راستای اجرای قرار مذکور چنانچه برای شوهر اموالی موجود باشد توقیف می گردد.
• سپس بعد از صدور حکم به پرداخت مهریه زن می تواند طلب خود از بابت مهریه را از محل توقیف اموال شوهر برداشت نماید.

البته لازم به ذکر است چنانچه زن بخواهد قبل از برقراری رابطه زناشوئی طلاق بگیرد حق دریافت بیش از نصف مهریه را ندارد.

 مطالبه مهریه بدون طلاق

در این بخش به عنوان سخن پایانی در بحث مطالبه مهریه می خواهیم به این موضوع بپردازیم که آیا این مطالبه بدون طلاق ممکن است یا خیر؟  در این موزد باید بگوییم، با توجه به قوانینی که وجود دارد می توان بدون طلاق مهریه خود را اخذ کرد.

همانطور که می دانید، پرونده مهریه به عنوان یک پرونده مالی به شمار می رود. از طرفی باید بگوییم که این پرونده با پرونده طلاق کاملا تفاوت دارد. یعنی اگر شما در طول زندگی مشترک بخواهید برای دریافت مهریه خود اقدام نمایید، می توانید با باز کردن پرونده مالی برای مهریه، مهریه خود را دریافت کنید.  مراحلی که برای دریافت مهریه در حین زندگی و بعد از طلاق انجام می گیرد هیچ تفاوتی با هم ندارد.