طبق آمار های موجود، سالانه حدود 5 هزار شکایت در دادسرای انتظامی نظام پزشکی در ایران ثبت می شود. به صورت کلی باید بدانید که اگر بر اثر کوتاهی یا اشتباه عمدی پزشک آسیبی به بیمار برسد، حسب مورد طبق مقررات جنایات شبه عمد و عمد با او برخورد می شود. تخلفات پزشکی شامل سهل انگاری و افشای اسرار مریض می شود، که این موضوع در حیطه نظام پزشکی است. آنچه در این مقاله هدف بررسی ماست، شکایت از پزشک، موارد و مراحل مربوط به آن است. اما جالب است بدانید که همیشه حق با بیمار نیست. زیرا اغلب بیمار با روند شکایت آشنا نیست و در مورد اینکه آیا اصلاً شکایت او درست است یا خیر، اطلاعاتی ندارد.
شکایت از پزشک همانند همه دعاوی دیگر، در معنای عام آن، به معنای اقامه دعوای کیفری تحت عنوانی مجرمانه علیه پزشک در محکمه ای جزایی می باشد. طرف نخست که بیمار می باشد، را در این دعوا شاکی می نامیم. طرف دوم که پزشک است، بعنوان متهم به دادسرا یا سازمان نظام پزشکی یا هر دو مرجع در جریان این شکایت، احضار می شود. این شکایت دارای ابعاد قابل توجهی است که در این مقاله به بررسی آن می پردازیم. با ما همراه باشید.
جهت مطالعه بیشتر در باب موضوعات مرتبط در سایت “وکیل از ما” کلیک کنید: قصور و تخلف پزشکی
شکایت از پزشک
شکایت از پزشک، دعوایی کیفری است که در دو حال رخ می دهد. یا اینکه پزشک قصور انجام دهد یا نخلف. این دو مورد به شرح زیر هستند:
- قصور پزشکی زمانی روی می دهد که پزشک به تعهدات خود عمل نکند. یا به عبارتی، به آنچه باید برای درمان در نظر می گرفت، دقت کافی نداشته باشد. این قصور می تواند به صورت سهوی یا عمدی باشد. اما به هر حال، پزشک از شرایط اطلاع دارد و نباید کوتاهی می کرده است.
- تخلف پزشکی را هم می توان همان قصور دانست. اما یک تفاوت کوچکی با هم دارند. در صورتی که پزشک از قصد جرمی را مرتکب شود، در این حالت تخلف انجام می دهد.. پیش آمد های بعد از تخلف پزشکی با توجه به این که با اراده‌ی خود پزشک باشد یا خیر، بسیار سنگین تر می شود.
البته گاهی هدف بی مار یا شاکی، شکایت از پزشک نیست. بلکه شکایت از بیمارستان است. در این مورد باید بگوییم که شکایت از بیمارستان با توجه به نوع شکایت از طریق مراجع زیر انجام پذیر است:
- دادگاه‌های عمومی
- دادسرای جرایم پزشکی
- شورای حل اختلاف (ویژه امور بهداشت)
- وزارت بهداشت
موارد شکایت از پزشک
در حالت کلی، بر اثر بروز موارد زیر بیمار می تواند اقدام به طرح شکایت از پزشک نماید:
- استفاده نکردن از تمام توان و دانش پزشکی
- سهل انگاری
- رعایت نکردن موازین قانونی، علمی و شرعی
- افشا کردن اسرار بیمار
- انجام دادن کارهایی خلاف شئونات پزشکی
- فریب بیماران و دادن وعده‌های دروغین
- دریافت هزینه‌های خارج از عرف
- بی احترامی به بیماران
- استفاده نکردن از امکانات لازم برای درمان
در ادامه به مواردی نظیر، نحوه طرح این شکایت و مدارک مورد نیاز می پردازیم.
نحوه شکایت از پزشک
شکایت از پزشک نیز مانند هر شکایت کیفری و حقوقی دیگری، مراحلی مخصوص به خود را دارد. در این مورد باید بگوییم که در حالت کلی، مراحل شکایت از پزشک به صورت زیر است:
- در ابتدا سعی می‌شود تا با جلسه صلح و سازش در شورای حل اختلاف، بیمار از شکایت خود و با دریافت جریمه‌ای و غیره گذشت کند. البته برای مواردی که قصور و اثرهای آن خیلی حاد نباشد.
- پرونده پزشک بعد از ثبت به کمیسیون‌های تخصصی ارسال می‌شود تا میزان قصور او مشخص شود. قاضی بعد از بررسی مدارک ارسال شده از سمت کیمیسیون تخصصی، رأی را صادر خواهد کرد.
- در مراحل ابتدایی، در صورت نیاز و البته امکان، بیمار به پزشکی قانونی مراجعه می‌کند تا میزان آسیب به او مشخص شود.
- مراجعه به مرکز ثبت شکایت و تهیه دادخواست بر اساس موضوع و شکایات، همراه با مدارک لازم (در حال حاضر، بیشتر افراد به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و شکایات خود را در آنجا ثبت می‌کنند. بعد از شکایت آن‌ها به سازمان مربوطه ارسال می‌شود.)
- ارسال ابلاغیه تاریخ رسیدگی برای حضور شما و بیان توضیحات لازم
- احظار پزشک و استعلام مدارک از مرکز درمانی خاصبررسی پرونده و صادر کردن دستور لازم
به عنوان نکته پایانی در این بخش باید بدانید که پیگیری شکایت از پزشک، بسته به اینکه شکایت در نظام پزشکی مطرح شود یا دادسرا و دادگاه، متفاوت می باشد. به عنوان مثال، در پیگیری این شکایت در سازمان نظام پزشکی، فرد باید، حضورا یا از طریقی که این مرجع تعیین می نماید، شکایت خود را پیگیری کند.
مدارک لازم برای شکایت از پزشک
مدارک لازم برای شکایت از پزشک، شامل کلیه مدارک موجود اعم از پرونده پزشکی بیمار و نسخه دارویی پزشک است. اگر عمل جراحی درمانی در بیمارستان و یا کلینیک انجام شـده است، باید تمام مدارکی که در دست دارید را ضمیمه شکوائیه کنید. به عنوان لیستی از مدارک مورد نیاز برای طرح شکایت از پزشک به موارد زیر مراجعه نمایید:
- تمامی تصاویر گرفته شده یا ضبط شده از بیمار یا ناحیه وقوع عارضه، پیش از عمل و پس از آن و نیز کلیه عکس‌های رادیولوژی و ام‌آرآی ، که به‌صورت فیزیکی یا در قالب لوح فشرده قابل‌ارائه باشد، به‌خصوص در مواردی که هدف شکایت از پزشک زیبایی است.
- پرونده‌های پزشکی، دفترچه درمانی و نسخ تجویزی توسط پزشک که حاوی اطلاعات راهبردی باشد.
- صورت‌حساب‌های واریزی و فیش‌های پرداختی و نیز پرینت حساب بیمار و تراکنش‌های او که حاکی از جابه‌جایی مبلغ نامتعارف به پزشک باشد.
- کلیه مراودات، تماس‌ها و اطلاعات ارسالی از طریق نامه، فکس و یا تلفن همراه که دربردارنده پیام‌ها، تصاویر، مبالغ و فایل‌های صوتی باشد
برای شکایت از پزشک باید به کجا مراجعه کنیم؟
با مراحل و مدارک مربوط به شکایت از پزشک آشنا شدیم. حال می خواهیم بدانیم برای این شکایت باید به کدام مرجع صالح مراجعه نماییم. در حقیقت باید بگوییم که بسته به نوع پرونده و اینکه در کجا زندگی می کنید، می توانید برای شکایت به مراجع مختلفی مراجعه کنید. روش هایی که وجود دارند شامل موارد زیر هستند:
- اول بهتر است که به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرد تا در آنجا پرونده شما تشکیل و به سازمان مربوطه ارسال شود.
- شکایت در دادسرای انتظامی سازمان نظام پزشکی
- ثبت شکایت در محاکم عمومی دادگستری
- ثبت شکایت در شورای حل اختلاف (برای دیه‌های کمتر از ۵ میلیون تومان)
لازم به ذکر است که شکایت از پزشک که موجب تشکیل پرونده کیفری در دادسرا و دادگاه می گردد، دارای محدوده زمانی نمی باشد. این در حالی است که برای طرح دعوا و تشکیل پرونده و شکایت از پزشک در سازمان نظام پزشکی، باید مهلت یک ساله آن را رعایت کنیم.
مجازات پزشک متخلف
به عنوان سخن پایانی بعد از بررسی شکایت از پزشک، مراحل و مدارک مربوط به آن، به بررسی مجازات هایی که برای پزشک مورد نظر لحاظ می گردد، می پردازیم. در بحث مجازات برای پزشک خاطی، موارد زیر را در نظر بدارید:
- شکایت در دادسرای جرایم پزشکی موجب می شود که در صورت اثبات قصور پزشک، دیه از طرف پزشک به شما پرداخت شود.
- اما شکایت در سازمان نظام پزشکی در مورد تخلف صنفی است که پزشک انجام می دهد.
- مجازات هایی که در سازمان نظام پزشکی برای پزشکان در نظر می گیرند شامل توبیخ با درج در پرونده یا اخطار یا تعلیق پروانه طبابت یا ابطال پروانه است.
نا گفته نماند که توبیخ های مذکور را با توجه به سابقه پزشک و میزان قصوری که انجام داده است برای وی در نظر می گیرند.
