استرداد جهیزیه چگونه است؟

در کشور ما زنان، معمولا در اوایل زندگی مشترک، مجموعه ای از اموال را تحت عنوان جهیزیه، به منزل همسر خود می برند. می توان گفت عرفا هدیه ایست در برابر مهمانی ازدواج و عروسی از طرف خانواده دختر به پسر. اما پس از وقوع اختلاف بین طرفین و به هنگام جدایی، زنان، تمایل دارند تا جهیزیه خود را مسترد کنند. در اصطلاح حقوقی، به این عمل، استرداد جهیزیه می گوییم. به دلیل تعدد دعاوی در این زمینه، تصمیم گرفتیم تا در این مقاله به بررسی این موضوع بپردازیم و جوانب این امر را بسنجیم. با ما همراه باشید.

در همین ابتدا باید بگوییم که گاهی زوجین، بر سر استرداد جهیزیه، با یکدیگر، به توافق نمی رسند.به عبارتی باید بگوییم که در این کشمکش، مرد نیز مدعی مالکیت بر جهیزیه می شود. به همین دلیل، این عوا، دعوایی است که معمولا، در دادگاه های خانواده و در ضمن دعاوی طلاق مطرح می شود.

در قانون حاکم بر ایران این استرداد، به دو شیوه زیر ممکن است:

• با توافق: بدون اقامه هیچگونه دعوایی، زن و شوهر، بر سر این موضوع، با هم توافق می کنند و زن می تواند جهیزیه خود را مسترد کند.
• از طریق اقامه دعوا در دادگاه، با ارائه دادخواست استرداد بر اساس نمونه دادخواست آن: چنانچه زوجین، در خصوص استرداد به توافق نرسند، زن می تواند اقدام به ثبت دادخواست استرداد و اقامه دعوا، در دادگاه نماید. با این کار وی از دادگاه می خواهد، بر اساس قانون، در این زمینه، حکم مقتضی را صادر کند.

استرداد جهیزیه

معا و مفهوم استرداد جهیزیه را در قسمت قبل بررسی کردیم. در این بخش به روش ها و شرایط عمومی طرح آن به عنوان دعوا در دادگاه می پردازیم. با ما همراه باشید. روش های قانونی برای استرداد به شرح زیر است:

• توافق دو طرف
• از طریق لیست سیاهه: لازم به ذکر است بعد از صدور رای قطعی دادگاه، زوج موظف است مطابق لیست، همه اقلام جهیزیه را به زوجه پس دهد. چنانچه عین آن اقلام موجود نباشد، زوج باید مثل آن و یا قیمت آن را به زوجه بپردازد.
• با استفاده از شهادت شهود: بررسی و تشخیص ارزش شهادت شهود به نظر قاضی دادگاه بستگی دارد.

شرایط عمومی طرح دعوا استرداد جهیزیه نیز از قرار زیر است:

• منجز بودن حق
• معلق و مشروط نبودن حق.
• ذینفع بودن خواهان.
• احراز سمت خواهان از جهت اصالت یا نمایندگی
• اهلیت خواهان

دادخواست استرداد جهیزیه

دادخواست استرداد جهیزیه، دادخواستی است که زنان به موجب آن، در خصوص این موضوع در دادگاه، اقامه دعوا می نمایند. نحوه تنظیم این دادخواست  با وارد کردن اطلاعات مربوط به خواهان، خوانده و تکمیل ستون مربوط به شرح خواسته به صورت زیر می باشد.

• مشخصات زوجه اعم از نام و نام خانوادگی، نام پدر، محل سکونت، شغل
• مشخصات زوج از قبیل نام و نام خانوادگی، نام پدر، محل سکونت، شغل
• تعیین نوع خواسته و ارزش آن
• تعهدات قابل مطالبه زوجه از جانب زوج
• تعهدات قابل استناد در دعوی
• شرح ضمائم ضروری دادخواست از جمله برگه لیست جهیزیه، شهادت شهود
• امضا و اثر انگشت زوجه

به منظور مطالعه بیشتر در باب امور مربوط به خانواده و طلاق کلیک نمایید: توقیف اموال برای مهریه

سیاهه در استرداد جهیزیه چیست؟

در قسمت های قبل به لیستی تحت عنوان سیهه اشاره کردیم. سیاهه برگه ای است  خانواده عروس آن را می نویسد. این نوشته  باید به امضای داماد برسد. این لیست زا آن جهت حائز اهمیت است که اگر شما سیاهه را داشته باشید براحتی می توانید براساس آن لیست جهیزیه خود را پس بگیرید. به این نکته توجه کنید که سیاهه می تواند فاکتور خرید نیز باشد. اما شرایطی که یک فاکتور یا سیاهه دارد از قرار زیر است:

• باید تمامی جزئیات داخل آن ذکر شود. این جزئیات می تواند شامل : تعداد ، رنگ و نوع جنس باشد.
• فاکتور یا سیاهه را باید داماد امضا و اثر انگشت بزند.
• شهودی از سمت دو طرف برگه سیاهه را امضا و اثر انگشت بزنند.

پس در توضیح این لیست باید بگوییم که معمولا خانواده عروس یک لیست از جهیزیه تهیه می‌کنند که همان سیاهه است. سپس این برگه به امضای شوهر و چند شاهد می‌رسد. این برگه در حالت کلی نشانه این است که زوجه این اموال را با خود به منزل زوج آورده است. در این لیست قیمت، مدل و ویژگی‌های هر یک از اقلام جهیزیه نیز ذکر می‌ شود.

مدارک لازم برای استرداد جهیزیه

اصولا استرداد جهیزیه به راحتی صورت می‌گیرد. زن با درخواست از دادگاه خانواده و یا شورای حل اختلاف برای این استرداد اقدام می‌ کند. اما باید در نظر داشت که برای این اقدام مدارکی لازم است تا به دادگاه ارائه شود. این مدارک عبارت اند از:

• سند ازدواج یا کپی برابر با اصل آن
• شناسنامه و کارت ملی
• استشهادیه، در خصوص لیست اموالی که زن به عنوان جهیزیه، به منزل مرد برده است.
• کسانی که ذیل استشهادیه را امضا می نمایند، باید، حاضر به حضور در دادگاه و شهادت در محضر قاضی نیز باشند.
• لیست جهیزیه یا سیاهه جهزیه که در قسمت قبل به بررسی و کیفیت آن پرداختیم.

مراحل استرداد جهیزیه

استرداد جهیزیه چه مراحلی دارد؟  در این قسمت به مراحلی که در طرح و به سرانجام رساندن این دعوا پیش رو دارید اشاره می کنیم. این مراحل به شرح زیر است:

• ارسال اظهارنامه رسمی توسط زوجه به زوج
• اعطای وکالت به وکیل خانواده
• ثبت نام در سیستم ثنا
• طرح دادخواست استرداد توسط زوجه از زوج
• پیوست مدارک اثبات کننده جهیزیه از قبیل سیاهه یا فاکتور خرید به دادخواست
• طرح دادخواست تامین
• ابلاغ دادخواست تامین به زوج
• اجرای دادخواست تامین

حکم استرداد جهیزیه در کدام مرجع صادر می گردد؟

در این بخش به منظور سخن پایانی به این موضوع می پردازیم که حکم استرداد جهیزیه در کدام مرجع و چگونه صادر می گرددو از همراهی شما سپاسگزاریم.

در ابتدا باید بگوییم که با توجه به میزان ارزش جهیزیه مرجع رسیدگی و صدور حکم متفاوت و از قرار زیر است.

شورای حل اختلاف: اگر بهای جهیزیه کمتر از 20 میلیون باشد.
دادگاه خانواده: اگر بهای جهیزیه بالای 20 میلیون باشد.

مراحلی که مراجع برای صدور حکم استرداد جهیزیه طی می کنند به صورت زیر می باشد:

• تقدیم دادخواست به مجتمع قضائی دادگاه‌های خانواده
• ثبت دادخواست و ضمائم آن در این مرجع
• فرستادن دادخواست و ضمائم به یکی از دادگاه‌‌های خانواده
• تقدیم پرونده استرداد توسط دفتر دار شعبه به قاضی دادگاه
• ملاحظه و احراز دادخواست و سایر محتویات پرونده توسط قاضی
• صدور دستور تعیین وقت جلسه رسیدگی توسط قاضی خطاب به دفتر خود
• تعیین وقت جلسه رسیدگی توسط دفتردار
• ابلاغ وقت تعیین شده به طرفین دعوا
• حضور خواهان و خوانده دعوا در جلسه رسیدگی
• ارائه پرونده شهود توسط خواهان در دادگاه برای اثبات ادعای خویش
• صدور حکم استرداد